Avanti Popolo

Mogu li se stvari prepustiti političarima ili se moramo njima baviti iznova i iznova? Da li građanski aktivizam ima kraj ili se radi o kontinuiranoj borbi za prava koja će uvek biti na meti individualnih interesa?

Kao u retko kojoj zemlji u Italiji postoji bogato iskustvo aktivnosti građanskih pokreta. Skorašnja istorija ove zemlje nam otkriva njenu političku kompleksnost i višedecenijsku borbu raznih formalnih i neformalnih grupa. Napore Italijana za ostvarivanje ljudskih prava zagarantovanih ustavom su često pratile i ljudske žrtve.

I sam pejzaž ove zemlje nam govori dosta toga o dobijenim i izgubljenim bitkama, ali i o onima koje su u toku. Jedan primer je i izgradnja, po mnogim stručnim mišljenjima, beskorisne linije brzog voza Torino – Lion koja uništava dolinu Val di Susa, a kojoj žestok otpor pruža pokret NoTav. Naspram mafije, korupcije, spekulacije i drugih mračnih sila, već decenijama stoje građanski pokreti doprinoseći svojom borbom očuvanju specifičnih prirodnih, arheoloških, agrarnih i urbanih ambijenata koji često pripadaju svetskom nasleđu. U znatnoj meri ovi pokreti su svojom upornošću uticali i na jačanje državnih institucija, a decenije borbe su dale istorijske materijalne i duhovne rezultate.

Dok su u toj zemlji decenijama ovi pokreti jačali, u Srbiji se tek poslednjih godina dešavaju promene koje dovode do osnaživanja i javljanja novih građanskih pokreta i inicijativa.

Sadašnja vlast nameće tezu da je pojavljivanje ovih pokreta u Srbiji indukovano sa strane i usmereno isključivo protiv njih. Iako trenutno u obliku otpora protiv politike aktuelnih vlasti, ono što se u ovom periodu dešava je iznad protesta protiv jedne privremene vlade. NJima možemo da priznamo da su vođenjem države i sistematskim srozavanjem društva ubrzali ovaj proces. Danas prisustvujemo i učestvujemo u istorijskom trenutku pojave i razvoja građanskog aktivizma, kao realnog političkog i društvenog faktora, čiju će ulogu kad-tad politički establišment morati da prihvati i poštuje.

Ovakvi pokreti u Italiji i ostalom delu Evrope često mutiraju kako bi ostvarili značajniju ulogu u društvu. Pojedini ulaze u parlament zadržavajući i karakter građanskog aktivizma, dok neki postaju u odnosu na institucije alternativni centri u odbrani određenog javnog dobra.

Vrlo je bitno u kom će smeru naša inicijativa i ostali mladi građanski pokreti u Srbiji tražiti dalje modele razvoja, uz prednost mogućnosti učenja na iskustvima drugih. Trenutno je, međutim, od neprocenjive važnosti da građani dobiju mogućnost i konačno shvate da mogu da učestvuju u organizaciji društva i nekim direktnijim putevima, ne samo periodičnim glasanjem na izborima.