Alanja (2): Priča o jednoj tvrđavi

Tvrđava Alanja koja se uzdiže do 250 metara (m) iznad mora, na listi je Svetske baštine Organizacije Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu (Unesko). U Turskoj je proglašena za nacionalno kulturno blago.

Sastav zidina srednjovekovne tvrđave kazuje da su se na njoj preklapale i dopunjavale mnoge kulture. U njoj je postojao život od helenskog perioda. Sadašnji izgled je stekla za seldžučkog sultana Ruma Aladina Kejkubada I (1188-1237). U to vreme su jedinstvene strukture Kizil Kule (Crvena kula) i Tersan (brodogradilište) izgrađene na obodima zidina dugih približno šest kilometara.
Strmi i vijugavi uspon dug 3,5 kilometara dovodi do tvrđave sa „malim gradovima“, citadelama Ič Kale i Ehmedek. Ič Kale je na najvišoj tački tvrđave. Sa njega se na istočnoj strani pruža predivan pogled levo i desno na alanjske plaže, pa na zelena polja i dalje Cilicijske (ili Kilikijske, po starovekovnoj regiji na jugoistoku Male Azije) planine. Sa zapadne strane se uživa u pogledu na Mediteran i zalazak sunca.

Da bi se do te „duše“ grada stiglo, turisti, pa i novinari koji su bili u poseti pod okriljem turske nacionalne avio-kompanije Turkiš erlajnz i putničke agencije Peninsula turs prolaze i pored ostataka građevinske školjke vizantinske hrišćanske crkve iz 11. veka.

Kada je poznati turski putopisac Evlija Čebelija (1611-1682) posetio 1671. u to vreme Alailju, naveo je da je tvrđava mogla da smesti 2.000 duša. Čuvali su je 24 časa oficir i 40 sejmena.

Šetnja duž ulica, rascvetalih bašti, voćnjaka i kuća u stilu otomanske arhitektonske tradicije unutar tvrđave podseća na mahale starih Prizrena, Vranja, Bitolj… Tu su, među ostalima, Sulejmanija, prva džamija izgrađena u Alanji, Kuća kulture i svile, te Kapija Bazara, do pre neku godinu tržnica narodne radinosti. Na južnom kraju tvrđave je posetiocima dostupan svetionik, izgrađen 1720. godine.
U dva komšiluka se život i dalje odvija u udobnim vilama uglavnom dvospratnicama od drveta i kamena, izgrađenim s kraja 19. i početkom 20. veka. LJubaznošću vodiča Huseina primljeni smo u lepo renoviranu kuću njegovog prijatelja, poznatog alanjskog avukata Erdala Eminoglua i popričali sa njegovim kćerima bliznakinjama.

Dalja oblast unutar zidina preobražena u muzej je lučka zona. Petospratna Kizil Kula sveprisutna je na fotografijama iz Alanje, što je sultan Kajkubad verovatno imao na umu podižući je 1226, radi odbrane luku. Građevina osmougaone osnove visoka je 33 m sa prečnikom od 29 metara, a na vrh vodi 85 visokih kamenih stepenika. U monumentalnoj strukturi je interesantan muzej, a povremeno se održavaju likovne i druge izložbe.

Od kule se šetnjom kroz šarene drvorede mirišljavih pomorandži, avokada i badema, pristupa najbolje očuvanom brodogradilištu iz 13. veka na Mediteranskoj obali. Meštani kažu kako Kejkubad I, koji je ranije izgradio brodogradilište na obalama Crnog mora, zaslužuje titulu „sultana dva mora“. Uz izgradnju brodogradilišta u Alanji potpisao je trgovinski sporazum sa Mletačkom državom tog vremena. Brodogradilište je radilo sve do 1960-ih.