Ne sparujte Andrića i Dražu

Dautovićevi svjedoci o Andrićevom flertu sa Dražom Mihailovićem, skupljači priča i prisjećanja, dokazi njihovi o Andrićevoj naklonjenosti Čiči, podsjetili su me na pismo Blaža Jovanovića, spočetka 1945, Aleksandru Rankoviću koji moli Leku da ih oslobodi prisustva dr Miljanića u Crnoj Gori, da ga pozovu u oslobođeni Beograd da predaje na fakultetu, jer se, piše Blažo, doktor često viđa sa članovima savezničke misije i „mi znamo da je on njihov špijun, iako za to nemamo nikakav dokaz“. Tako i Andrićevi mrzitelji nemaju dokaz da je on aplaudirao Draži za njegov antikomunizam, ali znaju da je on to činio – za spas Srbije od „komunističke kuge“.

Zna se, međutim, napisano je o tome u nas više puta, o Andrićevom odnosu prema komunistima u Drugom svjetskom ratu, može se to naći u knjigama, novinama – sve to objelodanjeno je za života Ive Andrića i njegovih savremenika i to niko nije dovodio u sumnju niti demantovao. U Beogradu je 13. avgusta 1941. Novo vreme objavilo antikomunistički Apel srpskom narodu u kome se Srbi ne pozivaju samo na poslušnost već i „da odlučno u svakoj prilici i svim sredstvima“ pomognu borbu okupatora i kvislinga protiv boraca narodnooslobodilačkog pokreta. Apel je nastao iz udruženog napora okupatora i kvislinških institucija u Beogradu. Upravnik grada Beograda Dragi Jovanović pozvao je predviđene potpisnike u zgradu opštine i održao im prijeteći govor. Apel su potpisala 533 lica. Neki su, uprkos prijetnji policije, odbili da potpišu apel. Pored Isidore Sekulić, Miloša Đurića, dr Milivoja Kostića, profesora hemije Petra Matavulja, vajara Sretena Stojanovića odbio je da stavi svoj potpis ispod teksta apela i Ivo Andrić.