Zapisi kraljevog sekretara

Željko Marković, arhivista u užičkom Istorijskom arhivu, sasvim slučajno došao je u posed rukopisa o likvidaciji Srba, političkih emigranata u zapadnoj Evropi i Americi od pedesetih do osamdesetih godina prošlog veka, koji je za sobom ostavio Momčilo Vuković Birčanin, sekretar kralja Petra II Karađorđevića.
Momčilo Vuković rođen je 1911. godine u Beogradu, a umro je 1984. u Minhenu. Po majci je potomak Ilije Birčanina, bio je osnivač i doživotni urednik lista srpske emigracije Beli orao. Kao oficir bio je kapetan Konjičke kraljeve garde i komandant prve padobranske jedinice Vojske Kraljevine Jugoslavije. Tokom Drugog svetskog rata bio je u izbeglištvu, a potom u nemačkom zarobljeništvu. Bio je privatni sekretar kralja Petra II Karađorđevića u vreme dok je kralj boravio u Evropi. Dok je boravio u SAD, američka vojska ga je, prema nezvaničnim podacima, angažovala kao civilno lice za kontraobaveštajne poslove i navodno je tada bio poznat po nadimku Mumija. Nastanio se u Minhenu i oženio Nemicu Nelly, koja je imala kćerku Anamari, a koja je sačuvala neke od njegovih rukopisa. Za Birčanina se tvrdi da je bio prijatelj Iva Andrića, ali i filmske starlete Grete Garbo.

Autentične informacije

– Birčanin je bio lični kraljev sekretar, što znači da je bio čovek od najvećeg poverenja kralja Petra II Karađorđevića. Imao je pristup svim arhivama, a kao urednik Belog orla u vreme likvidacija, dobijao je autentične informacije i vodio beleške. Pored toga, u rukopisu su i svedočenja ljudi koji su imali neposredna saznanja o pripremi atentata i onih koje je UDBA vrbovala – objašnjava Marković i navodi da je Birčanin, pored toga, kao izvore za ovaj neobjavljeni rukopis koristio i tekstove iz inostrane štampe.

Jedan je od najplodnijih publicista u srbijanskoj političkoj emigraciji i autor knjiga o Nemanjićima, Vuku Karadžiću, Njegošu, Nikoli Pašiću, kralju Aleksandru Karađorđeviću, Dragoljubu Draži Mihailoviću. Pravo na publikovanje ovih naslova nedavno je dobio Istorijski arhiv u Užicu posredstvom Željka Markovića, koji je za to dobio punomoćje od Vukovićeve poćerke i naslednice Anamari Abunde.

Ubistvo Dragiše Kašikovića

– Pored ostalog, Vuković piše i o ubistvu Dragiše Kašikovića, urednika lista Sloboda, u Čikagu 1977. godine, kada je atentator višestrukim ubodima nožem usmrtio i njegovu poćerku, devetogodišnju Ivanu Milošević koja je verovatno bila svedok ove likvidacije – ističe Marković.

Objašnjavajući kako je došao u posed Birčaninovog rukopisa, Marković svedoči da je to bila slučajnost prilikom njegovog boravka na Tenerifama, gde je upoznao Anamari Abunde za koju navodi da je jedan od osnivača nemačkog Pokreta zelenih i poznanica Joške Fišera.
Marković ističe da ovaj rukopis pod naslovom „Pobijeni Srbi, politički emigranti“, predstavlja dragoceni istorijski tekst koji rasvetljava likvidacije mnogih protivnika komunističkog režima u bivšoj SFRJ. U tom rukopisu na 87 strana opisuju se likvidacije Siniše Ocokoljića Pazarca, komandanta Mlavskog četničkog korpusa, Andre Lončarića, oficira Kraljeve vojske, Ratka Obradovića, urednika lista Iskra, glasila pokreta Zbor u Minhenu, Jaše Ljotića, vlasnika i izdavača Iskre, Bore Blagojevića, pripadnika četničkog pokreta Ravna gora, vlasnika restorana Sarajevo u Briselu, novinara Petra Velića, Miodraga Boškovića, antikvara i vlasnika hotela, Uroša Milićevića, studenta uključenog u aferu Marković, Dragiše Kašikovića, tehničkog urednika lista Sloboda u Čikagu i Ivanke Milošević, njegove devetogodišnje poćerke, Bogdana Mamule, člana Mesnog odbora SNO u Geri, Rada Panića, Pavla Klaića i Petra Bunjevca.
– U rukopisu piše da je potpukovnik Siniša Ocokoljić Pazarac, istaknuti član srpske emigracije, likvidiran u Beogradu 1954. godine u „hotelu“, odnosno u zatvoru Aleksandra Rankovića, pošto ga je prethodno UDBA kidnapovala u Austriji i tajno prebacila u Jugoslaviju, ali se rekonstruiše i njegov misteriozni nestanak i opisuju događaji koji su tome prethodili, uz belešku da je UDBA tada plasirala informaciju da su Ocokoljića ubili Englezi – navodi Marković, a potom ističe da su u rukopisu i svedočenja Zdravka Trbića i Slobodana Boba Markovića za koje se tvrdi da ih je kao likvidatore vrbovala UDBA.