Leonardo da Vinči: Prva nauka među naukama

U Rimu je, u Scuderie del Quirinale u saradnji sa bibliotekom Ambrosiana i Nacionalnim muzejem za nauku i tehnologiju u Milanu, odkale i potiče Kaludi Đorđone, kurator (priređivač izložbe), organizovana ova izanredna izložba.

Preko 200 eksponata u različitim tematskim sekcijama je izloženo, te se posletilac može upuštati u detalje onoga što je ovaj genije iz sela Vinčija u tehničkom smislu inovativno konstruisao: mašine za velika gradilišta, za ratna vojevanja, otkrića u oblasti produkcije, vazda spajajući fantaziju i snove koz konstrukciju.

Tu su i mnogi Leonardovi manuskripti sa skicama i planovima o idealnom gradu i elaboratima o irigacionim sistemima. Tu su među eksponatima i Leonardovi originalni radovi. Izložba je detaljna refleksija o umetnosti naučnika, i naučniku u umetnosti – on je slikarstvo razumeo kao nauku -, koji je ujedno bio i čovek svoga vremena.

Njegova želja za znanjem, njegova sposobnost za direktnim posmatranje prirodnih fenomena, koje je on premeravao empirijskim metodama, sposobnost da sjedini umetnost i nauku, ostaće u svojoj produktivnosti singularna u istoriji umetnosti i tehnike.

Posebnost ove izložbe se sastoji i u tome što je posetilac u prilici da uporedo sagledava uzrastanje tehničkih izuma na prelazu 15. u 16. vek, pri čemu su Leonardovi pronalasci kontekstualizovani u istoriju tehnike. Tako su pronalasci njegovih savremenika jednako izloženi, čime se postiže uporedni pogled u naučnu tehničku kulturu renesanse.

Tu su 10 stranica čuvenog Codex Atlanticus, značajna zbirka Leonardovih crteža koja se može komparativno sagledavati sa manuskriptima humanista i inženjera renesanse, kao i štampanih knjiga iz njegove biblioteke.

Izložba o renesansnom kosmomsu je strukturisana u 10 sekcija na dva sprata muzeja. Tu se mogu videti počeci obdarenog dečaka iz sela Vinči i njegov intelektualni razvoj i duhovno okruženje njegovog vremena, kako sa učiteljima, tako i sa prijateljima i suparnicima-konkurentima, koji su i sami imali slične genijalne ideje.

Izložbena arhitektura je konvencionalna, koncentrisana na vitrine, ritmizovana planovima i modelima. Kranovi, mašine za tkanje, alat, dizalice, arhitektonski modeli, kao i modeli letilica kao vrhunac izložbe.

Mnogi savremenici i učitelji su uticali na Leonardov razvoj. Nakon početnog interesovanja za fiziku, tada ga je slikar, vajar i arhitekta Frančesko di Đoro Martini, koji je preveo Vitruvijevu „De Architectura“, upoznao sa tajnama perspektve i proporcija.

Bez posebnog ustručavanja Leonardo je svoje znanje i inovativni talenat prodavao kao graditelj fortifikacija, vojnih odbrambenih utvrđenja, kao i ubojitog oružja koje podseća na Science-Fiction ratni arsenal i nekakva borbena kola koja podsećaju na današnji tenk.

Ima nečeg možda patetičnog u izrazu kojim plakat za ovu izložbu reklamira: „Mostra di Leonardo e delle Invenzioni Italiane“, što, čini nam se, instrumentalizovano uklapa u duh desničarskog populizma oficijene politike današnje Italije. Svejedno, ova izložba je jedan veoma originalan i plodan omaž kojim se večni grad odužuje genijeu svih genija u sećanju na 500.godišnjicu njegovog odlaska u večnost.