Foto: Pixabay/ jarmart Muzej moderne umetnosti u Njujorku pripremio je izložbu „Arhitektura u Jugoslaviji, 1948–1980“ kojom povezuje ime izbrisane nacije uz optimistična sećanja i strastvenu gradnju.
Ranih 90. godina prošlog stoleća Jugoslavija je bila sinonim za destrukciju, bombardovani gradovi u srcu Evrope, smrskani minareti i porušeni zvonici, čitavo kosmopolitsko društvo slomljeno varbarstvom.
Izuzetno ambiciozan i važan projekt pod nazivom Toward a Concrete Utopia: Architecture in Yugoslavia, 1948,–1980,, daje portr multietničkog i otvorenog posleratno društva koje se s elanom lansiralo u industrijsko doba.
Izloživši stotine crteža, modela, planova i fotografija, izvučenih iz brzo nestalih arhiva, Muzej je prikazao Jugoslaviju kao raj za politički angažovanog arhitektu, piše DŽastin Dejvidson u kolumni na portalu Vulture.com, prenosi index.hr.
„Jugoslavenski vođa Josip Broz Tito je 1948. godine nakon rezolucije Informbiroa i raskola sa Staljinom, izvukao svoju zemlju iz prostora iza Železne zavese. Na izložbi su prikazana decenije između tog raskola i Titove smrti, razdoblja u kojem je bilo dozvoljeno izobilje arhitekturnih eksperimenata.
Zajedno s vladom, vojskom i lokalnim zajednicama kao svojim entuzijastičnim klijentima, arhitekte su prenosili socijalističke težnje na elektrane, stambene blokove, muzeje i spomenike.
Učili su od najvećih autoriteta na području arhitekture – Korbizjea Paula Rudolfa i Marsela Breuera te gurali beton u ekspresivnu krajnost.
Milan Mihelič proslavio je novu ljubav svoje zemlje prema automobilima, iskoristivši ogromno drvo od betona kao potporu novog krova na Petrolovoj benzinskoj stanici u Ljubljani u Sloveniji.
TV toranj Avala pruža se prema nebu na gracioznim betonskim nogama. Nakon što je nacija obnovila bombardovane gradove, iz toga se razvila eklektična mešavina modernističkih zona, s ogromnim trgovima okruženim opresivnim megastrukturama i novim verzijama starih gradova.
Jugoslavija se jedva uklapa u zapadnu evro-američku istoriju moderne arhitekture.
Kustosi njujorškog Muzeja moderne umetnosti vide Jugoslaviju kao inspirativno poglavlje kreacije. Ali na nju se može gledati i kao na moralizirajuću priču o opasnostima visokoumnih namera i arhitekturne arogancije. Primer Jugoslavije jasno oslikava primere niza drugih propalih nacija, u kojima su simboli jedne ideologije postali metom druge“, piše Dejvidson.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na Twitter nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
