„Oficirova kći“ Milana Milišića

Roman je objavila beogradska Geopoetika. Vladislav Bajac je, predstavljajući ovaj nesvakidašnji roman, istakao da nam se „dvadeset godina posle smrti Milan Milišić obraća izvanrednim, do sada nepoznatim književnim delom i tako žanrovski zaokružuje svoj višestruki talenat: posle temeljnog, priznatog pesnika i sjajnog esejiste, u Milišiću smo dobili i elegičnog romanopisca. To je počast jeziku, pripovest o odrastanju i nerazumevanju u nekada postojećoj domovini. Sisak, Šabac, Dubrovnik… Jugoslavija pre više od pola veka ogrnuta svečanim i setnim. Pred nama je uzvišena tuga Milana Milišića“. Što se nastanka ovog romana tiče, prema Čudićevim rečima, pred čitaocima se nalazi „onakav je za štampu priredila Milišićeva životna saputnica Jelena Trpković.

Za ovaj rukopis je, prema mišljenju Milana Ristovića, presudno to što je Milišić u njega ugradio „istančano poznavanje i razumevanje svog mediteranskog sveta, istovremeno otvorenog ka moru i prostranstvu, ali često skučenog i zagušenog jakim emocijama, naslagama tradicije i provincijalnošću“.

Treba reći i to da su „Milišićevi junaci živi, nisu proizvod fantomske memorije kompjutera“, dodaje Čudić i objašnjava „bledi otisci njegove pisaće mašine svedoče i o tome da su njegovi likovi dobrano odležali na hartiji, a, ipak, ostaju živi i jedinstveni. Na prvi pogled Milišićev roman je bildungsroman iliti roman o odrastanju, sazrevanju, ali to nije pedagoški roman. Ulogu škole u priči Milišićeve junakinje preuzela je surova zbilja ratne i poratne sive faze izgradnje socijalizma u Titovoj Jugoslaviji. Ispovest njegove junakinje Katice Štikar počinje od prvih dana svesnog života u Sisku u vreme rata do početka pravog svesnog devojaštva u Dubrovniku. Istorijski gledano to je period od ratnih četrdesetih do kraja pedesetih godina prošlog veka.

Ima li išta prirodnije nego verovati da se svi pravi naši lični romani događaju u mladosti, da je sva umetnost koju nosimo kroz život akumulirana u detinjstvu. Roman „Oficirova kći“ je nimalo romantična ispovest, sećanje, odrastanje jedne devojčice u vremenima sasvim očajnim, ratnim i poratnim, tmurnim i oskudnim, kao privatna hronika Nove Jugoslavije iz ugla hipersenzibilne osobe opterećene porodičnim hipotekama prošlosti, političkom, otac domobranski oficir – majka aktivistkinja pokreta otpora; nacionalnim, otac Hrvat – majka Srpkinja, klasnim, otac dubrovački gospar, plemeniti – majka kćer šabačkog zanatlije. To neponovljivo viđenje, to je Milišićeva lirika, on piše lirski roman ili bolje rečeno on u konstrukciju priče, olovnu mrežu velikog vitraža socijalizma unosi bleštave prodore sunca kroz obojeno staklo“.