Događaj koji je crtao kartu Srbije i sveta

Ovim povodom podsetićemo čitaoce na događaj koji je u XVIII veku bio jedan od najznačajnijih u Evropi i naš grad uveo u svetsku istoriju. Događaj takvog značaja izazvao je pažnju najšire javnosti Evrope, s obzirom na promene koje su nastale, pre svega, između velikih sila, Austrije, Turske i Mletačke republike. Pored svog evropskog karaktera,događaj je imao poseban značaj za srpski narod na koga se ovaj mir posredno odnosio.

Sve strane u ratu, koje prethode Požarevačkom miru, imale su mnogo razloga da otpočnu pregovore i sklope mir. Posle izvesnih nesporazuma suprostavljene strane su se saglasile da mirovne pregovore održe u Požarevcu. U doba sklapanja mira (1718) Požarevac je, prema svedočanstvu Vendramina Bjankija, sekretatra mletačkog ambasadora, Karla Rucinija, bio selo. U samom Požarevcu nije bilo veće zgrade gde bi se kongres održao, a zbog žurbe da pregovori otpočnu što pre, odustalo se od gradnje posebne. Stoga su se pregovori odvijali pod šatorom na brdu Sopot. Austrijska i mletačka delegacija bile su smeštene u Požarevcu, a Turska u Kostolcu. Pored Austrije, Mlečana, s jedne i Turaka, s druge strane na Požarevačkom mirovnom kongresu, kao posrednici bile su zastupljene i delegacije Engleske i Holandije. Austriju su zastupali: baron Talman, član dvorskog ratnog veća, koji je do tog vremena bio poslanik na Porti i znao turski jezik i bio upućen u Istočno pitanje i grof Virmont koji je tada bio austrijski ambasador na poljskom dvoru. Mletačku republiku zastupao je Karlo Rucini, prokurator (državni tužilac), odličan diplomata, koji je iza sebe već imao učešće na jednom mirovnom kongresu (Karlovački mir 1699).

Tursku delegaciju predvodili su: Silindar Ibrahim-aga, inspektor artiljerije, prvi turski opunomoćenik dolazio je iz Jedrena, drugi turski opunomoćenik bio je Mehmed-efendija koji je pre toga bio turski ambasador u Francuskoj, a u delegaciji je bio i mladi princ Vlaške Nikola Mavrokordato kao tumač u delegaciji.

Englesku posredničku misiju predvodio je vitez Robert Saton, koji je nekada bio engleski ambasador u Carigradu. U sastavu engleske delegacije bili su još i Luka Kiriko, dubrovački konzul u Carigradu kao tumač za turski jezik, kao i Mihailo Pešić, kapelan kod Luke Kirika.

Holandsku posredničku misiju predvodio je baron Jakov Kolijer, tadašnji ambasador Holandije u Carigradu.

Pošto su se svi učesnici smestili, mirovni kongres je počeo 5. juna i trajao do 21. jula 1718. godine. Posle više od mesec dana pregovaranja 12. jula održana je pretposlednja sednica na kojoj je postignut mir. Na toj sednici, opunomoćenici su čestitali jedni drugima postignuti dogovor i obavljeni posao, a ostalo je još da ga izaslanici potpišu i svečano objave. Osam dana kasnije 21. jula, poslednji put je održana sednica na kojoj su izaslanici i posrednici potpisali tekstove ugovora. Kao i sam početak i završetak je obavljen s pompeznošću i ceremonijalom što su heraldi učinili u Požarevcu dajući na znanje građanima i vojsci da je mučan posao srećno završen, a Požarevački mir utvrđen.

Po odlukama Požarevačkog mira, koji je sklopljen na 24 godine, Austriji je pripala severna Srbija, a granice su išle od ušća Timoka u Dunav, kod sela Travice dalje planinskim vencem Deli Jovana, Stolovima i Gavran planinom, zatim je preko Crnog vrha kod Bora, Beljanice i Čestobrodice u Pomoravlju išla do Ćićevca, zatim preko Južne Morave do ispod Stalaća. Od Stalaća granica je skretala na zapad dolinom Zapadne Morave do iznad Čačka, pa preko Rudnika i Užičke nahije izbijala na Drinu kod Lešnice.

Austrijska okupacija severne Srbije od 1718-1739. godine donela je novu administrativnu podelu. Srpski narod nije dobio ništa povoljniji položaj čak su se porezi pod Austrijom i povećali. Tako su se nadanja srpskog življa izjalovila pa je čak bilo i onih koji su žalili za turskom upravom što će se i desiti 1739. Beogradskim mirom kada je Turska povratila izgubljene teritorije po Požarevačkom miru.