Koji simptomi mogu da ukažu na groznicu Zapadnog Nila i da je neophodno otići kod lekara?

Pre toga, groznica Zapadnog Nila do 19. jula potvrđena je i kod tri pacijenta u Evropi, i to po jedan slučaj u Grčkoj (Seres), Italiji (Parma) i Mađarskoj (Hajdu-Bihar). Evropski centar za kontrolu i prevenciju bolesti (ECDC) saopštio je da nije prijavljen nijedan smrtni slučaj kod ljudi povezan sa infekcijom virusa Zapadnog Nila. U Italiji je prijavljeno 10 epidemija među pticama.

Epidemiolozi su već ukazivali na to da groznica Zapadnog Nila nije nikakvo novo oboljenje na našim prostorima, jer u Srbiji egzistira od 2012. godine od kada se i rade testiranja.

Za prvih deset godina, prema podacima Instituta za javno zdravlje „Dr Milan Jovanović Batut“, od ovog sezonskog oboljenja iz grupe zoonoza koje se na ljude i životinje prenosi ubod zaraženog komarca Culex pipiens, na teritoriji Srbije u humanoj populaciji registrovano je ukupno 1.296 slučajeva.

U istom periodu beleži se i 126 smrtnih ishoda koji se mogu dovesti u vezu sa obolevanjem od groznice Zapadnog Nila. U 2020. godini prijavljeno je 23 sumnji na obolevanje od groznice Zapadnog Nila.

Inače, groznica Zapadnog Nila se na našem podneblju registruje tokom toplih meseci, od juna do oktobra/novembra, a komarci koji je izazivaju zaraze se prilikom sisanja krvi zaraženih ptica.

– U retkim slučajevima infekcija može da se prenese putem transfuzije zaražene krvi, transplantacijom tkiva i organa i vertikalno sa majke na dete (transplacentarno i tokom dojenja). Virus Zapadnog Nila se ne prenosi među ljudima putem kontakta – objašnjava epidemiološkinja Gradskog zavoda za javno zdravlje Beograd dr Slavica Maris.

Simptomi bolesti, kako dodaje, pojavljuju se od tri do 14 dana od ubora inficiranog komarca. Dijagnoza se potvrđuje na osnovu prisustva IgM antitela na virus Zapadnog Nila u serumu i cerebrospinalnoj tečnosti.

– Kod oko 80 odsto zaraženih osoba infekcija protiče asimptomatski. Oko 20 odsto inficiranih osoba ima blagu kliničku sliku u vidu groznice, glavobolje, mučnine, povraćanja, ređe se javlja otok limfnih žlezda ili pojava ospe na koži grudi, leđa ili stomaka. Pomenuti simptomi prolaze u toku nekoliko dana, a u retkim slučajevima mogu trajati i više nedelja. Kod jednog obolelog na 150 inficiranih dolazi do razvoja teške kliničke slike sa znacima upale mozga (encefalitis) ili upale moždanica i kičmene moždine (meningitis), odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti. Tada u kliničkoj slici, pored groznice i glavobolje, dolazi do pojave ukočenosti vrata, stupora, dezorjentacije, kome, tremora, konvulzija, mišićne slabosti i paralize. Ovi simptomi mogu da traju nekoliko nedelja, sa mogućim trajnim neurološkim oštećenjima – navodi dr Maris.

Ona dodaje da nema specifične terapije protiv groznice Zapadnog Nila, a bolest se obično završava potpunim oporavkom nakon nekoliko nedelja ili meseci. U slučaju teže kliničke slike, oboleli se hospitalizuje.

U većem riziku od neuroinvazivnog oblika bolesti, kako ističe dr Maris, su osobe starije od 50 godina.

Virus Zapadnog Nila prvi put je izolovan i identifikovan 1937. godine u slivu Zapadnog Nila, u oblasti Ugande. Nakon otkrivanja virus se proširio sa Afričkog kontinenta na Bliski istok, delove Azije i Australije, centralnu i istočnu Evropu i Mediteran.

Danas je ovaj virus najrasprostranjeniji arbovirus na svetu. Cirkulacija virusa Zapadnog Nila je prisutna na Evropskom kontinentu od 60-tih godina prošlog veka, ali se povećanje broja obolelih ljudi beleži u poslednje dve decenije i ima tendenciju porasta u budućnosti.

– Faktori koji su doprineli ovakvoj epidemiološkoj situaciji su klimatske promene, intenzivan međunarodni saobraćaj, širenje uzročnika i vektora na nova geografska područja, češće izlaganje ljudi divljim životinjama i insektima, promene u mikroorganizmima (rezistencija na antimikrobne lekove, porast virulencije) – zaključuje epidemiološkinja Gradskog zavoda za javno zdravlje Beograd.

Rezervoari zaraze

Primarni rezervoar zaraze su mnoge vrste ptica (gavrani, vrane, svrake, čavke i dr.) kod kojih je infekcija najčešće asimptomatska (bez simptoma bolesti). U endemskim krajevima virus se održava između ptica koje su zaražene i komaraca koji se hrane krvlju ptica.