Tumori debelog creva spadaju u najčešće tumore ljudske populacije i predstavljaju 30 odsto svih maligniteta uopšte. U zemljama ekonomski razvijenog sveta to su najčešći tumori unutrašnjih organa. Godišnje se u svetu otkrije oko milion novoobolelih od čega oko 400.000 u Evropi. Stopa novootkrivenih bolesnika je oko 50 na 100.000 u razvijenim zemljama zapadnog sveta, dok je u Srbiji oko 45 na 100.000. Samo u SAD godišnje oko 60.000 bolesnika umre zbog malignih tumora debelog creva.
Etiološki faktori nastanka ovog oboljenja su pre svega vezani za način života, ishrane, stres, nasledne faktore. Posebno je visok stepen rizika kod bolesnika sa IBD oboljenjima ( ulcerozni colitis), FAP ( familijarna adenomatozna polipoza), juvenilnom polipozom. U razvijenim zemljama poput Engleske postoje skrining programi za rano otkrivanje ovog oboljenja pre svega kod rizične populacije što omogućava otkrivanje bolesti u ranoj fazi, a što je od krucijalnog značaja i omogućava definitivno izlečenje. Osnovni simptomi, a u zavisnosti od lokalizacije tumora mogu da budu: krv u stolici, poremećaji pražnjenja, bolovi u trbuhu, gubitak telesne težine, malokrvnost nepoznatog uzroka.
Dijagnostiku sprovode gastroenterolozi ( klinički pregled, rektoskopija, kolonoskopija sa biopsijom, irigografija, ultrazvuk, Tu-markeri, CT, NMR). I pored razvoja onkologije i primene moćnih hemoterapeutika i pre i postoperativne zračne terapije, osnovno lečenje ovog oboljenja pripada hirurgiji. I pored razvoja hirurgije i usvajanja moderne onkološke strategije danas u svetu samo oko 50 odsto obolelih preživi pet godina. Razlog je pre svega, a posebno kod nas u Srbiji, kasna dijagnostika i nedostatak skrining programa, koji bi obuhvatio rizičnu populaciju. Opšte je prihvaćen stav da danas u značajnoj meri možemo i da preveniramo nastanak ovog oboljenja i to pre svega modifikacijom načina života i ishrane. Promenom režima ishrane i uvođenjem u ishranu voća i povrća, smanjenjem konzumacije crvenog mesa, prestankom pušenja, povećanom fizičkom aktivnošću, smanjenjem telesne težine rizik nastanka ove teške bolesti možemo da smanjimo i za 40 do 50 odsto.
Autor je dr Bratislav M. Trifunović, načelnik Odeljenja kolorektalne hirurgije VMA
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na Twitter nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
