Visoka cena loše procene

Iako nije riječ o velikom broju oštećenih građana, njihov slučaj poznat je crnogorskoj javnosti jer su oni podneli kolektivnu tužbu protiv HAAB ističući da su zbog velikog skoka švajcarskog franka njihove obaveze prema toj banci drastično uvećane. Kao ilustrativan navodi se primjer jednog klijenta kome je 2007. godine odobren stambeni kredit u visini od 120.000 eura a čija je glavnica duga, uprkos tome što je otplatio 70.000 eura, narasla na 145.000 eura. Pošto su slične nevolje zadesile i ostale klijente, oni su odlučili da, uz podršku Centra za zaštitu potrošača (CEZAP), podnesu kolektivnu tužbu protiv Hipo Alpe Adria banke, što je, inače, prva kolektivna tužba protiv neke banke u Crnoj Gori. Ovaj sudski postupak pred Osnovnim sudom u Podgorici je u toku, a prvo ročište održano je 15. decembra 2014.

Problemi u vezi sa ovim kreditima našli su se i na dnevnom redu Odbora za ekonomiju, finansije i budžet Skupštine Crne Gore. Predstavnici Hipo banke, međutim, nijesu se odazvali pozivu Odbora, odnosno nijesu bili spremni da pred parlamentarcima brane svoju poziciju. Objašnjavajući šta se zapravo dogodilo u CEZAP-u, podsjećaju da je HAAB od majke banke u Austriji dobila eure, koje je dala klijentima, te da nijesu ponuđeni švajcarski franci, što znači da „franak nije formalno ušao u Crnu Goru“. Valutna klauzula, kako ocijenjuju u CEZAP-u, postala je plod špekulativnog ponašanja banke. Zato CEZAP predlaže da se visina duga preračuna u eure na dan zaključenja ugovora o kreditu i da se na to plaća kamata od 6,9 odsto na godišnjem nivou, kao i da se kreditne obaveze izmiruju u eurima.

U Hipo banci ne odustaju od tvrdnje da je sve urađeno u skladu sa zakonom, da su klijenti znali šta potpisuju, odnosno pod kojim uslovima se zadužuju, te da su sigurni da će to i na sudu dokazati. U saopštenju HAAB dostavljenom Danasu ističe se da se, kad je riječ o sredstvima iz kojih su krediti odobreni, banka takođe obavezala valutnom klauzulom, odnosno kredite je odobravala u valuti u kojoj je nabavljala sredstva. „Nesporno je da banka nije ostvarila bilo kakav prihod i da nema govora o ekstraprofitu. Upravo suprotno, a u svijetlu aktuelnih promjena kursa, i za nas važe ista pravila kao i za klijente jer je i banka zadužena u švajcarskim francima“, stoji u saopštenju HAAB.

U toj banci podsjećaju da svaki klijent može da se obrati i da zatraži neko od mogućih rješenja a banka će uz to ocjeniti kreditnu sposobnost svakog dužnika pojedinačno. Saznali smo, takođe, da je klijentima na raspolaganju konverzija duga „švajcarcima“ u eure po važećem kursu na dan konverzije. Jedna od opcija je i produženje roka otplate kredita (može im biti odobren grejs period), a HAAB nudi i mogućnost razmatranja visine stope, kako redovne tako i zatezne kamate.

Stav CBCG: Ugovaranje valutne klauzule nije zabranjeno

Korisnicima kredita Hipo Alpe Adria banke iz Centralne banke Crne Gore, od koje su tražili da ih zaštiti od posljedica naglog skoka švajcarskog franka, poručeno je da nema zakonskog osnova da se miješa u poslovnu politiku banaka. Naglašava se, takođe, da ugovaranje valutne klauzule nije zakonom zabranjeno. „CBCG nije u mogućnosti da bankama određuje u kojoj će se valuti obračunavati krediti i ostale dažbine koje ga prate. Osim toga, građani su sami birali banku pa samim tim i uslove pod kojima će se zaduživati“, ističe se u saopštenju Centralne banke Crne Gore.