Nacionalisti skraćuju istoriju

Zagorka Golubović Pod nazivom Komisije za promenu naziva ulica nije teško dokučiti stvarnu njenu funkciju i ideologiju kojom se rukovode njeni članovi, kao i to kakvo (jednostrano) tumačenje istorije nude, kakvu sliku Srbije hoće da nametnu i stanovništvu Srbije i inostranstvu. I na kraju, ali ne manje važno, pod čijim okriljem se brišu nazivi ulica vezani za antifašistički period bivše Jugoslavije i Narodnooslobodilačke borbe. Time kao da hoće da se dokaže da je istorija Srbije stala 1945, a da se može u kontinuitetu računati samo od perioda koji tome prethodi. Sudeći po učestalosti naziva koji nose preinačena imena – knezova/kneginja, kraljeva/kraljica, careva, a iza njih i prvosveštenika i vladika – možda se istorija Srbije računa samo od srednjeg veka i početaka XIX i XX veka, do pada monarhije u Srbiji (Jugoslaviji), budući da, ipak, svoje ulice još nisu dobili Draža Mihailović, Nedić, Ljotić i drugi kvislinzi iz vremena nemačke okupacije. Kako je krenulo, nije nemoguće da se i to dogodi.
Međutim, pomenutoj Komisiji koja efikasno funkcioniše (nedavno je promenjen naziv oko 300 ulica u Beogradu) u prekrajanju ne samo naziva ulica, već i istorije, nije bilo dovoljno što je tim činom promovisala sve srpske kraljeve-knezove-careve, nego kada je iscrpla tu listu, upotpunila ju je već postojećim nazivom jedne ulice na Zvezdari, koja nosi ime jednog potpuno nepoznatog i beznačajnog cara (Ulica cara Jovana Crnog), dodajući i imena znanih i neznanih vojvoda i vojskovođa (čiji su porazi slavljeni kao pobede). Da beskrupuloznost bude veća, svoje mesto među ulicama Beograda našao je i (ruski) car Nikolaj II.
A koliko je takav rad Komisije „nepristrasan“ vidi se i po tome što je u Beogradu izbrisan iz istorije i vladalac (o čijem poretku sam svojevremeno pisala vrlo kritički), u čijem periodu je Srbija/Jugoslavija bila veoma cenjena u svetu, dok neke ulice u BIH, Crnoj Gori i Makedoniji i dalje nose ime Josipa Broza Tita (a takvih ulica ima i u dalekom svetu). Tačnije rečeno, ako bi se sudilo po brisanju naziva ulica prema istaknutim ličnostima iz NOB-a (Ive Lole Ribara i drugih), potomci bi mogli poverovati da tog perioda istorije nije ni bilo. Podsetiću samo da je pokušaj preimenovanja Trga žrtava fašizma u Zagrebu naišao na snažne demonstracije i od tog se pokušaja odustalo, uprkos rehabilitaciji ustaša u vreme Franje Tuđmana.
Spominje se da će, možda, biti preinačene i ulice Svetozara Markovića i Dimitrija Tucovića, navodno da bi se vratila stara imena, a po svemu do sada urađenom može se sumnjati da nekima smeta socijalističko i socijaldemokratsko uverenje ovih ličnosti. Ako se to dogodi, pitam se koji će ih od kvislinga i ratnih zločinaca koji još nemaju svoje ulice zameniti (SPS već smera da jednoj ulici da ime Slobodana Miloševića, a ako i dalje bude partner u vladi DSS-a i to će biti moguće). Jer, za nacionaliste je neshvatljivo da ti „heroji“ ne dobiju mesto na ulicama Beograda. Istovremeno, ta ista Komisija jedva se sastala da bi donela odluku o preimenovanju Bulevara AVNOJ-a na Novom Beogradu u Bulevar Zorana Đinđića, iako je iza tog predloga stajalo 20.000. potpisa građana Srbije.
Odgovor na pitanja koja su postavljana povodom preimenovanja ulica u najvećem broju slučajeva vrlo je providan, ako se ima u vidu koje ličnosti iz srpske istorije se brišu i koje se stavljaju na njihovo mesto. Ali, može se postaviti i pitanje: ko je dao ingerencije ovoj Komisiji da ocenjuje istorijski značaj pojedinih ličnosti srpske istorije i na osnovu kojih kriterijuma se odlučuje kome pripada, a kome ne pripada, mesto u istoriji.
Hoću da ukažem na jedan blješteći paradoks: dok nacionalističke stranke i grupacije optužuju „komunjare“ (često se ta etiketa lepi skoro svim građanima koji su živeli u tom periodu, naravno osim njima, koji su životarili u hibernaciji „unutrašnjih emigranata“, kao „mudri ćutolozi“) da su prekrajali istoriju, bar na primeru nacionalističkog menjanja naziva imena ulica može se dokazati da su nekadašnje vlasti bile manje pristrasne i isključive. Za vreme totalitarnog komunizma niko se nije usudio da menja naziv ulica: Cara Dušana, Kneza Miloša, Kneza Mihaila, Vojvode Stepe i drugih ličnosti iz nekomunističke prošlosti.