Da napusti partiju usudilo se 700.000 nacista

Pošto vlasnik jednog bavarskog preduzeća za preradu papira nije ispoštovao nalog i 1945. godine u papirnu kašu pretvorio podatke o tom članstvu, Amerikanci su najvećim delom sačuvani materijal o tome preneli u Berlinski dokumentacioni centar, a 1994. godine je pripao Saveznom arhivu Nemačke. Sada taj materijal proučava nemački politikolog Jirgen Falter i Frankfurter algemajne cajtungu (FAZ) je otkrio prve zanimljivosti.

Zasad je najzanimljivije da je Hitlerovu stranku, koja je najveći broj članova, 8,8 miliona, imala 1944. godine, masovno napuštalo članstvo i to najviše pošto je postala vladajuća stranka.

Falter je utvrdio da je NSDAP u toku njenog postojanja (1925. je ponovo osnovana pošto je Hitler zbog neuspelog puča odležao zatvor, a 1923. godine osnovana stranka zabranjena) napustilo oko 760.000 ljudi, samo četiri odsto od njih su u partiju ušli pošto je Hitler 1933. godine imenovan za kancelara, svi ostali su njeni članovi postali prvih godina po osnivanju. Oko dve trećine od ovih 760.000 su se u partiju učlanili 1923, 1926. i 1927. godine, a iz stranke je izašlo i pola onih koji su se u nju učlanili 1928. i 1929. godine. I još zanimljivije – jedna trećina od ovih 760.000 je partiju napustila pre nego što je Hitler došao na vlast, a dve trećine posle toga. Što će reći da su rani članovi partije od članstva odustajali baš kad im je moglo doneti uticaj i privilegije!

Prema nalazima Faltera, najveća navala Nemaca da se učlane u NSDAP bila je 1933. godine, pošto je Hitler postao nemački kancelar – za nekoliko nedelja se broj članova utrostručio sa 925.000 članova koliko je stranka imala u trenutku stupanja Hitlera na funkciju kancelara. Tako da je stranka 1. maja 1933. godine stavila privremenu zabranu na dalji prijem članova. Zabrana je relaksirana 1937. godine, što je dovelo do još jednog talasa učlanjivanja te je NSDAP 1942. godine već imala preko osam miliona članova.

Ovi nalazi hoće da kažu da je NSDAP, čija preteča je bila 1919. godine osnovana Radnička partija Nemačke, bitno promenila strukturu članstva za vreme svog 20-godišnjeg postojanja. Falter, prema navodima u FAZ, još istražuje motive i okolnosti u kojima se ovako ipak masovno napuštanje jedne represivne partije događalo i, kako je naveo, ubuduće će se u radu oslanjati i na analizu koju je 1936. godine od svog člana Adalberta Gimbela naručila sama, zabrinuta, nacistička stranka. Izjave o tome zašto su stranku napustili te 1936. godine je dalo 200 članova.

Zasad Falter zapaža da su stranku najpre napustili pripadnici njenog levog krila, „Nacionalni socijalisti“ braće Georga i Ota Štrasera nezadovoljni Hitlerovim otklonom od njihovih antikapitalističkih stavova.

I sad dolazi još jedan zanimljiv detalj: članarina. Nacisti su svojim članovima naplaćivali članarinu koja je najpre iznosila jednu rajhsmarku mesečno, a onda je povećana na dve. Radnici, koji su bili najraniji članovi NSDAP, nisu mogli tu članarinu da plaćaju tokom privredne krize i nezaposlenosti koja je 1932. godine prešla granicu od šest miliona nezaposlenih ljudi. Falter pretpostavku potvrđuje podatkom prema kome je radnik u Pomeraniji tada zarađivao šest pfeniga na sat!

I to tek treba da se proveri, ali verovatno je da su stari članovi partiju napuštali razočarani što za funkcije i položaje moraju da konkurišu sa novopridošlim nacistima-profiterima!