Foto: EPA/GIORGIO ONORATIBivši hrvatski predsednik Ivo Josipović rekao je danas u Sarajevu da treba afirmisati antifašizam u svim državama ivše Jugoslavije koji je u temeljima ujedinjene Evrope i najbolji način da se završe ratovi i zaustave revizionističko prekrajanje istorije i falsifikovanje vrednosti savremenih demokratskih društava.
Josipović je održao predavanje u rektoratu Univerziteta u Sarajevu, povodom 25. novembra koji se u BiH obeležava kao Dan državnosti, u znak sećanja na zasedanje Zemaljskog antifašističkog veća BiH (ZAVNOBiH) iz 1943., čijim su odlukama postavljeni temelji BiH kao buduće federalne jedinice u sastavu nove jugoslavenske države.
Odluke ZAVNOBiH činile su srž suvereniteta BiH na temelju kojega se ta zemlja otcepila od bivše SFRJ i postala samostalna i međunarodno priznata država 1992.
Josipovićevo predavanje bilo je posvećeno 75. godišnjici utemeljenja ZAVNOBiH, ali i ZAVNOH, glavnog političkog tela antifašističkog pokreta u Hrvatskoj, u kontekstu savremenih odnosa u regiji.
Josipović je istakao je da su procesi kroz zasedanja ovih tela u Hrvatskoj i BiH bili slični, jer su oba slučaja značila nastajanje Hrvatske i BiH kao država i uspostavu nove vlasti nasuprot okupatorskim režimima, a glavne poruke i rezultati, tada kao i danas, ustanovljenje državnosti federalne Hrvatske i federalne BiH.
„Koren savremene državnosti naših zemalja je zasigurno u zasedanjima ZAVNOH i ZAVNOBiH“, rekao je Josipović ističući da je važno to što u BiH postoji svest istosijskim procesima i vrednostima koje su iz njih proistekle i koje vrede i danas.
„Na žalost u Hrvatskoj nije takav odnos prema zasedanjima ZAVNOH, barem u visokoj politici, a i u onome šta gledamo kao ukupnu zvaničnu politiku“, rekao je Josipović.
On je istakao da su današnje granice Hrvatske i BiH kao država rezultat odluka iz 1943., a posebno je to slučaj s vraćanjem hrvatskih teritorija što ih je Pavelićev režim prepustio fašističkoj Italiji.
Podsetio je da je na čelu ZAVNOH bio Vladimir Nazor kao vanstranačka osoba, a pojedinačno najjača snaga u njemu bila je tadašnja Hrvatska seljačka stranka (HSS), iako su pripadnici Komunističke partije imali najvažniju ulogu.
Aktualno stanje u Hrvatskoj u odnosu na ove vrednosti opisao je kao „ne baš sjajno“ objašnjavajući kako uprkos ustavnim odredbama koje su naslonjene na tradicije antifašizma danas postoje procesi u kojima stranke i neke političke grupe pokušavaju redefinisati istoriju, od dobroga napraviti zlo, a od zla dobro.
Revizija istorije u Hrvatskoj, ocenio je Josipović, odvija se na više nivoa: jedna je simbolička, uz afirmisanje simbola koji asociraju na NDH, a i najviši državni funkcioneri poput aktualne hrvatske predsednice, to prepoznaju kao „stari hrvatski pozdrav“ pa se o tome već pričaju i vicevi, prenosi klix.ba.
Drugi nivo je, po njegovoj oceni, snažan pokret unutar Katoličke crkve koji ide za revizijom istorije. „Nikada se za sveštenike koji su poginuli u partizanima nije služila misa, ali zato se to redovno čini za one koji su delovali u ustaškom pokretu“, rekao je Josipović.
Treći novo revizionizma čine oni koji javno proglašavaju antifašistički pokret zločinačkim, a ustaše nazivaju „hrvatskom vojskom“, a onda se to dodatno vidi u kulturi i sportu kroz fenomen Tompsona i DŽoa Šimunića.
„Pevati o Gradišci Staroj koja nosi Srbe prema moru je u svakom društvu nedopustivo“, rekao je Josipović, koji je je rekao da je redatelj Jakov Sedlar u svojim filmovima ustaški koncentracijski logor Jasenovac pretvorio u „turistički centar“.
Josipović je zaključio da trend afirmacije ustaštva u Hrvatskoj raste i istakao da se nada da to neće preći u nešto puno veće i opasnije, tim pre što reviziju istorije na svojim plećima u Hrvatskoj najčešće osete pripadnici nacionalnih manjina, konkretno srpska zajednica u Hrvatskoj.
Sve to utiče i na loše međudržavne odnose, posebno s BiH i sa Srbijom, ali je podsetio da je problem i to što u Srbiji neprestano jača četnička ideologija, na što država Srbija gleda blagonaklono.
„Za mene bitnih razlika između ustaša i četnika nema, oni su u ratu odlično sarađivali i zajedno se povlačili prema Blajburgu“, rekao je Josipović.
Jedina alternativa takvim ponašanjima je vraćanje na izvorišta poput antifašističkog pokreta koji je, kako je rekao Josipović, „na tragu ideje današnjeg evropejstva“, čime se svi narodi na području bivše Jugoslavije mogu ponositi.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na Twitter nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
