„Priština otima srpsko kulturno nasleđe“: Ostaci manastira i crkve Bogorodice Hvostanske kod Istoka preorani, ograđeni i sa tablom na albanskom jeziku

Vest koju je prvi objavio beogradski dnevni list „Politika“ na naslovnoj strani u subotu, potom su preneli srpski mediji na KiM.

Ni u jednom od izveštaja ne navodi se da li je reč o akciji Ministarstva kulture Kosova, na čijem sajtu nema vesti o tome, ili aktivnostima opštinskih vlasti.

Na Listi kulturnog nasleđa pod privremenom zaštitom Ministarstva kulture Kosova od njenog formiranja 2017. nalaze se i „Ruševine manastira Bogorodice Hvostanke’ pod jedinstvenim brojem u bazi podataka 3065.

Do zaključenja ovog izdanja našeg lista juče se povodom albanskog upada u kompleks Bogorodice Hvostanke nisu oglasili ni nadležna Eparhija raško-prizrenska niti Srpska patrijaršija u Beogradu, iako je episkop raško-prizrenski Teodosije (Šibalić) tokom prošlog vikenda bio u prestonici Srbije.

U subotu na slavi kod patrijarha Porfirija (Perića) sa kojim je juče služio liturgiju u Svetosavskom hramu na Vračaru.

Na sajtu SPC juče su objavljene fotografije sa nedeljne liturgije i vest da je na istom mestu poglavar SPC „drugi dan svoje krsne slave u druženju sa najdražim gostima, decom iz Orahovca, Velike Hoče, Goraždevca, Kosovskog Pomoravlja i Vukovara“.

Umesto Crkve reagovalo je juče Ministarstvo kulture Srbije pozivajući se na medijske izveštaje sa terena.

U saopštenju za javnost Ministarstvo kulture „ponovo apeluje na sve međunarodne organizacije i institucije da konačno reaguju na politiku mržnje i nasilja u okviru svog mandata i svojih nadležnosti kako bi se zaštitila osnovna ljudska prava Srba i kulturna i verska baština na KiM“.

„Ova kampanja jasno pokazuje da privremene institucije u Prištini nastavljaju sa nasiljem nad srpskim sakralnim duhovnim nasleđem u cilju zastrašivanja i progona, kao i prisvajanja kulturne baštine u sklopu projekta lažne države.

O licemerju otimanja srpskog kulturnog nasleđa grubim falsifikatima pod maskom njegove zaštite posebno jasno svedoče činjenice da se ovo dešava upravo na području gde se nalaze srpski povratnici i to u vreme duhovnih praznika, kako bi nasilje postiglo najjači efekat nečovečnosti i skrnavljenja“, ocenjeno je u Ministarstvu kulture Srbije.

U saopštenju, koje prati dvojezični engelsko-srpski logo za Ekspo 2027 “ Beograd ponosni domaćin“, navodi se ovo ministarstvo „u suočavanju sa mnogostrukim i konstantnim nasiljem i poricanjem očiglednih istorijskih istina, nastaviti da uporno i posvećeno neguje našu tradiciju i kulturu kao poseban duhovni izraz srpskog naroda i univerzalno dobro čitavog čovečanstva“.

Po čemu je značajan manastir Bogorodice Hvostanske

Ostaci manastira Mala Studenica – Bogorodice Hvostanske nalaze se na brdu severozapadno od današnjeg sela Vrela u Metohijskom Podgorju, udaljenom 15 kilometara od Peći.

U turskom popisu iz 1485. upisan je ka manastir Ivrala sa pet kaluđera.

Njegovi ostaci u temeljima i veliki broj arheoloških nalaza naučno su ispitivani 1930, 1970, 1990. i publikovani navodi u knjizi „Metohija – spomenici i razaranja“ poznatog istoričara umetnosti Milana Ivanovića.

Ovaj kompleks je od 1990. pod zaštitom države Srbije kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Planove nekadanjeg episkopa raško-prizrenskog Artemija (Radosavljevića) da obnovi Bogorodicu Hvostansku zaustavilo je NATO bombardovanje SRJ 1999, a potom i uvođenje protektorata UN na KiM.

Pretpostavlja se da je najstarija sakralna građevina u kompleksu trobrodna bazilika iz 6. veka, koja se nalazila u sklopu utvrđenog naselja.

Prilikom osnivanja samostalne Srpske arhiepiskopije 1219. Bogorodica Hvostanska bila je sedište jedne od sedam srpskih episkopija i tad je u manastiru podignuta nova crkva, koja je 1381. pominje prvi put kao Hvostanska mitropolija.

Takav status u istorijskim izvorima ima do 1635. godine. Manastir je zapusteo posle Velike seobe Srba 1690, kad je počelo i njegovo propadanje i rušenje.

Tokom arheoloških istraživanja i konzervacije u 20. veku. otkriveno je liveno zvono u kome su bile sakrivene dve plaštanice, jedna iz 14. veka, a druga je delo monaha Longina iz 16. veka.

Srpski mediji na KiM podsećaju da „Srbi retko obilaze ovaj deo KiM, a i da su 2018. Albanci kamenovali dva autobusa sa vernicima iz Beograda, koji su se vraćali iz posete crkvi Bogorodice Hvostanske“.

Hvosno – severna Metohija

Hvosno je stari srednjovekovni naziv za severni deo Metohije, koji je bio bogat manastirima i crkvama, koje su izgradili srpski kraljevi i lokalna vlastela.

Reč je o prostoru koji obuhvata oblast sadašnjih gradova Istok i Peć na KiM, a koji je naseljen Srbima u 6. veku za vreme masovnih slovenskih migracija na Balkansko poluostrvo.

Tokom 9. i 10. veka Hvosno je bilo deo srpske države dinastije Vlastimirovića, potom pod bugarskom i vizantijskom vlašću, a pod upravu velikog župana Stefana Nemanje došlo u drugoj polovini 12 veka.

U SPC vikari – pomoćnici patrijarha srpskog nose titulu ove istorijske eparhije.