Nauka pomaže ekologiji i poljoprivredi

Pod zajedničkom temom „Prioriteti u zaštiti životne sredine sa aspekta pljoprivredne proizvodnje“ svoje stavove izneli su diplomirani inženjeri poljoprivrede: Milena Zafirović, Stanislava Stanković, Aleksandar Stojanović i Jovan Grozdić.

Plodno zemljište pod negativnim uticajima

Obradivo poljoprivredno zemljište koje se nalazi na području grada Požarevca, predstavlja jedan od najvažnijih prirodnih resursa i čini bazu organizovane biljne proizvodnje. Na stanje plodnog zemljišta i voda, sa aspekta poljoprivredne proizvodnje, nepovoljno utiču mnogi faktori (kao mogući zagađivači i kontaminatori zemljišta i voda) od kojih među najvažnije ubrajamo: nepravilnu primenu pesticida i mineralnih đubriva, nepravilno odlaganje ambalaže primenjenih pesticida prilikom skladištenja i nepravilnu manipulaciju stajnjakom prilikom odlaganja i upotrebe.

Sa aspekta zaštite zdravlja rizičnih kategorija stanovnika alergičnih na polen invazivne korovske vrste Ambrozije, zajedničke akcije(sprečavanje njenog daljeg širenja, odnosno dovođenja njene brojnosti na tolerantan nivo) lokalne samouprave, stanovnika grada Požarevca i poljoprivrednih stručnjaka bi trebalo da zauzmu svoje mesto u lokalnom ekološkom planu grada Požarevac.

Polazeći od principa da je najbolja politika zaštite životne sredine ona koja se zasniva na preventivi, aktivnosti stručnjaka svih profila poljoprivredne proizvodnje moraju da budu usmerene ka pronalaženju racionalnih rešenja u cilju očuvanja sposobnosti plodnog zemljišta za proizvodnju potrebnih količina hrane visoke zdravstvene vrednosti, uz istovremeni povoljni uticaj na ljude, faunu i floru, zemljište, vodu i vazduh.

Analiziranjem uticaja pojedinih, nepovoljnih faktora na stanje zemljišta, voda i vazduha, dobijaju se veoma dragoceni podaci pomoću kojih se, zajedničkom saradnjom regionalnih i lokalnih TV stanica, lokalne samouprave, stručnjaka raznih profila, urbanog i ruralnog dela stanovništva, štetni efekti zagađenja životne sredine mogu drastično smanjiti.

U cilju rešavanja ekoloških problema na ovom području, neophodno je da se utvrde potencijali i dugoročno opasni zagađivači životne sredine Treba uspostaviti sistem kontrole vazduha, vode i zemljišta čije promene proističu iz energetske, industrijske i poljoprivredne delatnosti i napraviti jasan i sveobuhvatan pregled i procenu uticaja zagađenih lokacija, što uključuje izradu neophodne planske dokumentacije.

Analizom nepovoljnih uticaja koji narušavaju stanje kvaliteta zemljišta, voda i vazduha, dolazimo do zaključka da su prioriteti u zaštiti životne sredine sa aspekta poljoprivredne proizvodnje sledeći:

Obezbeđivanje zdravstveno bezbedne hrane – Procenjuje se da se u namirnicama može naći više od 40 hiljada manje ili više štetnih jedinjenja. Najčešće spominjana jedinjenja su ostaci mineralnih djubriva, ostaci hemijskih zaštitnih sredstava i teški metali, mikotoksini, ostaci hormona,antibiotika, nedozvoljeni aditivi. Savremeni trendovi u oblasti ishrane umnogome prevazilaze okvire naših propisa, ne samo u pogledu kvaliteta, već i u delu zdravstvene ispravnosti.

Negativni aspekti koji nastaju pri neodgovarajućoj(nepravilnoj) primeni pesticida doprineli su razvoju sistema integralne zaštite i sistemu biološke kontrole biljnih bolesti, štetočina i korova. Adekvatnom primenom pesticida preporučenih od strane stručnjaka iz oblasti zaštite bilja, stnovnici ruralnih područja zauzimaju direktno učešće u zaštiti prirodnih resursa od zagađenja.

Obezbeđivanje zdravstveno ispravne vode za piće – Na kvalitet raspoložive vode namenjene za vodosnabdevanje pored prirodnih činilaca, utiče i prisustvo hemijskih zagađivača materija u vodi koje utiču na njen kvalitet i na pojavu eventualnih negativnih efekata na zdravlje potrošača. Donošenje odluka o zabrani pesticida , a naročito herbicida i insekticida na vodonosnim područjima za pitku vodu i usmeravanje takve zone na organsku(biološku) proizvodnju hrane može u značajnoj meri da utiče na poboljšanje kvaliteta vode za piće. Neadekvatno skladištenje stajnjaka povlači za sobom opasnost od zagađenja, kako površinskih tako i podzemnih voda. Osnovni uslov za pravilno negovanje stajnjaka je izgradnja platoa za za skladištenje čvrstog stajnjaka , koji obezbeđuje proces fermentacije i zrenja i istovremeno štiti vode od zagađenja. Poboljšanje kvaliteta vazduha

Zaustavljanje alergija

– Obzirom na na visoku učestalost alergijskih oboljenja i hroničnih bolesti disajnih puteva, smatramo da je u cilju zaštite zdravlja rizičnih kategorija stanovnika alergičnih na pole Ambrozije , neophodno sprovoditi organizovane akcije suzbijanja, odnosno sprečavanja daljeg širenja ambrozije (uništavanjem biljaka pre perioda formiranja generativnih organa i polinacije) čime bi se postiga dvojaki efekat: sprečavanje „donošenja“ semena i smanjenje koncentracije polena Ambrozije u vazduhu, a time i zaštita zdravlja stanovnika.

Zaštita plodnosti obradivog zemljišta – Stanovnici seoskih naselja znaju da je za postizanje visokih i stabilnih prinosa pored mineralnih đubriva, veoma značajno i đubrenje organskim đubrivima. Ukoliko se stajnjak povremeno ne unosi u zemljišteono trajno osiromašuje u humusu , što dovodi do opadanja plodnosti zemljišta a to se nikako ne može nadomestiti primenom mineralnih đubriva. Pored obezbeđenja hraniva, organska đubriva popravljaju fizičke, hemijske i biološke osobine zemljišta.

Uzorkovanje zemljišta u cilju izrade agrohemijskih analiza je neophodno kako sa aspekta pravilne ishrane biljaka tako i sa aspekta očuvanja zemljišta, jer na osnovu agrohemijskih analiza donetih uzoraka zemljišta, stanovnici ruralnih naselja grada Požarevca dobijaju preporuke za đubrenje gajenih kultura odgovarajućom količinom i kombinacijom mineralnih đubriva, upotrebu krečnog materijala u cilju smanjenja kiselosti zemljišta i upotrebu odgovarajuće količine stajnjaka shodno sadržaju humusa u zemljištu.

Pravilna primena sredstava za zaštitu bilaja i pravilno (bezbedno) odlaganje uptrebljene ambalaže pesticida – U cilju smanjenja zagađenja životne sredine značajno mesto u zaštiti podzemnih voda od zagađenja zauzima pravilna prinmena sredstava za zaštitu bilja i pravilno skladištenje upotrebljene ambalaže. Edukacija stanovništva ruralnih područja na teritoriji grada Požarevca o šttetnim efektima nepravilne primene pesticida, prvenstveno u cilju zaštite zdravlja, a zatim i podzemnih vodaod zagađenja i pravilnom skladištenju ambalaže hemijskih sredstava za zaštitu bilja od biljnih bolesti , štetočina i korova, za rezultat će imati podizanje svesti stanovnika seoskih naselja grada Požarevca o značaju zaštite životne sredine i prizvodnju zdravstveno bezbedne hrane.

Vođenje gazdinstva

Vođenje knjiga poljoprivrednih gazdinstava – Vođenje knjiga poljoprivrednih gazdinstava ima za cilj da obezbedi kompletan uvid u sve elemente poljoprivredne proizvodnje na jednom gazdinstvu. Edukacijom stanovnika ruralnih područja za jedinstven način vođenja knjige polja, pre svega nosioca poljoprivrednih gazdinstava, obezbediće se uvid u obavljene radove, utrošen repromaterijal, u upotrebu pesticida na obradivim površinama jednog gazdinstva i drugo. Čime se prvenstveno obezbeđuje neophodna evidencija o bezbednosti dobijenih proizvoda na gazdinstvu.

Na području grada Požarevca, prioritetnu oblast čini poboljšanje životne sredine. Smanjenje zagađenosti životne sredine i podizanje nivoa svesti o zaštiti i upravljanju životnom sredinom su podjednako važni za razvoj grada Požarevca. Kao prvi korak, važno je identifikovati i proceniti raspon ekološke degradacije, a u cilju efikasnog upravljanja životnom sredinom neophodan je stalni nadzor uslova životne sredine.

Zaključci studije

U razvijenijim državama, što su prihvatile i zemlje u tranziciji, vremenom je jačala svest o odlučivanju i donošenju odluka u oblasti zaštite životne sredine uz konkretno zakonsko regulisanje. Sredstva javnog informisanja, posebno na lokalnom nivou, konkretno Požarevac, imaju izuzetno važnu ulogu u svim segmentima, od najavljivanja do izveštavanja o rezultatima u sklopu realizovanih aktivnosti.

Dodir urbanog i ruralnog

Stručnjaci iz oblasti poljoprivredne proizvodnje, edukacijom urbanog i ruralnog dela stanovništva grada Požarevca, održavanjem predavanja u naseljima koja pripadaju gradu Požarevcu, u sedištima mesnih kancelarija i sedištima opština, mogu značajno da doprinesu širenju neophodnih informacija sa aspekta poljoprivredne proizvodnje u cilju zaštite životne sredine, uključujući sve napred navedene činioce koji dovode do narušavanja kvaliteta zemlje vode i vazduha, kako bi lokalno stanovništvo bilo neposredno uključeno u akciju očuvanja, sprečavanja dalje degradacije i unapređenja životne sredine , što će za rezultat imati stvaranje novog, savesnijeg pristupa u zaštiti životne sredine i uspostavljanje kvalitetnijeg i zdravijeg načina života.

Mesne zajednice na području grada Požarevca su zahvalan, a u isto vreme i slabo korišćen izvor podataka kada je reč o ekološkim problemima, jer predstavljaju mesto gde se stiču brojni podaci o stanju na terenu i gde se može saznati šta najviše „muči“ njihove građane i koja bi pitanja trebalo rešavati kada je reč o zaštiti životne sredine. Aktiviranje ekoloških delatnosti u mesnim zajednicama bi doprinelo uključivanju većeg broja gradjana u rešavanje ovog složenog problema, a pre svega boljem poznavanju stvarne situacije, čime se stvaraju široke mogućnosti na planu edukacije i rešavanju ekoloških problema putem predviđenih aktivnostii uz podršku konkretnim finansijskim sredstvim, što će povećati interesovanje građana i podstaći ih da daju svoj doprinos u ovoj oblasti.