Sinovi Velikog brata

Građanski svet i takozvana reakcija okupljeni su oko jednog fudbalskog kluba, pisao je tada jedan britanski list, koji se zove Crvena zvezda, za razliku od kluba Partizan u kome je ušančen režimski establišment.

Potonji razvoj jugoslovenske navijačko-sportske scene dodao je ovoj praiskonskoj podeli nove varijacije i obeležja. Međutim, u suštini, socijalna, nacionalna i verska determinanta je vremenom fosilizovala jugoslovenski navijački korpus, pa su se ljudi preko navijaštva dosta precizno identifikovali, a prvobitna klupska genetika protezala se narednih decenija, možda i do današnjih dana.

To što su rukovodstva klubova bila strogo partijski profilisana samo je ublažavalo unutrašnji, nacionalistički naboj, a lokalne varijacije između klubova samo su delimično izražavale daleke socijalne prauzroke njihovog formiranja i razvoja.

Stvar je, kao što nam je poznato, kulminirala u činjenici da su navijači Crvene zvezde na stadionu u Maksimiru praktično potpalili eksploziju raspada Druge Jugoslavije. Uostalom „gospodin Arkan Ražnatović“ se, da slobodno parafraziram jednog bivšeg ministra, uvek s ponosom pozivao na krupnu istorijsku ulogu navijačke eksplozije koju je sam predvodio do njenih krajnjih konsekvenci.

Dakle, prikrivena ili otvorena istorijska uloga navijaštva u ovim zemljama je ogromna. I što je još interesantnije, ona nije izgubila svoj smisao i snagu ni posle velikih istorijskih turbulencija iz kraja 80-ih i iz celih 90-ih godina prošlog veka na čijem je čelu to navijaštvo bilo. Ono danas dobija smisao i ulogu jednog, takoreći, preporođenog alternativnog pokreta, koji je izgleda naša osobenost. Ovi „sinovi Velikog brata“ se konstituišu kao jedna od svetskih marginalnih, undergound grupa, koje prete, ako već to i ne ostvaruju, da bitno određuju sudbinu zemlje. Stereotipna zbunjenost vlasti oko pitanja ko to njima iza scene upravlja potpuno je besmislena. Oni su sila sami za sebe, oni su, kao i svi anarhistički, nasilnički, razbijački pokreti vođeni svojim sopstvenim, unutrašnjim i nepogrešivim refleksima. Njima vođe na makro planu nisu ni potrebne. Oni imaju svoje sopstvene kadrove, sopstvenu personalnu politiku. Oni ulaze u svetski sistem anarhističkih, terorističkih, autonomnih i razbijačkih organizacija (da, baš tako, organizacija) koja se praktično otela kontroli i koja svoju misao i praksu širi i na sve one koji u ovom trenutku možda još nemaju hrabrosti da im se aktivno priključe. To potvrđuju fudbaleri Crvene zvezde i košarkaši Partizana.

Stoga, izrazi „huligani“, „izgredi“, „divljanje“, „fudbalska mafija“, „nesportski ispadi“, i slični eufemizmi izraz su komičnog stava društva prema onima koji su na putu da to društvo konačno uzmu pod svoje.

Dragomir Marinković, diplomirani ekonomista u penziji