Sibirski dani traju

Sibirski talas zahvatio je sjever Crne Gore početkom februara, i ne nazire mu se kraj. Situacija u Pljevljima, opštini koja čini deset odsto površine Crne Gore je izuzetno teška. Gotovo sva sela u pljevaljskoj opštini su odsječena od grada i gotovo je nemoguće odgovoriti svim zahtjevima koja stižu sa terena. Snijeg u Pljevljima je napadao skoro metar, a u okolini oko dva metra. Osnovne i srednje škole su prekinule rad zbog niskih temperatura i jakih padavina, a aktiv direktora škola će blagovremeno obavijestiti javnost o nastavku rada, kada se poboljšaju vremenske prilike. Gradonačelnik Pljevalja dr Miloje Pupović uputio je Sektoru za vanredne situacije i civilnu bezbijednost Ministarstva unutrašnjih poslova predlog za proglašenje vanrednog stanja na teritoriji opštine Pljevlja.“Stanje u Pljevljima je veoma teško, ali nije katastrofalno. Niko nije neposredno ugrožen, ali da brine to što smo odsječeni od države. Putevi prema Podgorici ne funkcionišu, a prema svim selima su u potpunosti blokirani izuzev nekoliko sela koja se nalaze uz glavne puteve. Putevi u selima su potpuno neraščišćeni i ljudi stalno zovu i traže da se uspostave putne komunikacije“, piše u zahtjevu dr Pupovića.

Kontingent lijekova je stigao u Opštu bolnicu i Dom zdravlja kao i u gradsku apoteku, a i u ostalim apotekama imaju za sada dovoljno lijekova. Ministarstvo rada i socijalnog staranja je napravilo procjenu šta treba uraditi u slučaju elementarnih nepogoda i odredilo smjernice Centra za socijalni rad za preduzimanje mjera na zaštiti starih i invalidnih lica, te samohranih osoba sa posebnim osvrtom na seosko područje.

Centar za socijalni rad opštine Pljevlja je uspostavio neposrednu komunikaciju sa ostalim institucijama u gradu, prvenstveno sa Sekretarijatom za društvene djelatnosti i Crvenim krstom i iskordinirali sve aktivnosti i mjesnim zajednicama dostavili spiskove lica koja potencijalno mogu biti ugrožena, saopšteno je iz ove ustanove. Iz Rudnika uglja je saopšteno da rade u vrlo teškim uslovima i sa minimalnim zalihama nafte nastoje da održe proizvodnju na najvišem mogućem nivou. U Pljevljima su glavne ulice očišćene i trenutno se radi na odvozu sakupljenog snijega sa ulica i trotoara na deponije van grada.

Snijeg je u Bijelom Polju visine jedan metar, a u Rožajama metar i po. Temperatura 20 i neštostepeni ispod nule. Putevi blokirani, sela odsječena, saobraćaj u kolapsu. Sniježne lavine između Mojkovca i Kolašina zarobile kolone automobila. Put prema Podgorici blokiran. Snjegočistači, buldožeri, bageri, traktori, ostala mehanizacija i ljudstvo opštinskih i državnih službi za održavanje puteva na terenu.

Dramu je preživio Radoman Čečović pjesnik iz bjelopoljskog sela Pavino Polje. On je u petak, kad je shvatio da snijeg ne pada samo da prekrije brijeg i da svaka životinja pokaže svoj trag, iz grada „ugrabio“ prevoz u 14 časova i krenuo prema svom selu. No put od Bijelog Polja do Pavinog Polja, koji se inače pređe za manje od sat, ovaj put je trajao debelih osam časova. Na Slijepču Mostu sniježna lavina je blokirala put. Putnici su skočili. Oči su im bile taman koliko i šoferšajbna ispred vozača. Samo je Radoman mirno sjedio i motao krdža. Jer, preživio je on željezničku nesreću na Bioču i od tada ne zna za strah.

– Izgleda da pjesnici imaju devet života, kao mačke, kaže Radoman.

Nakon višečasovnog čišćenja, uz malo guranja, šlajfovanja, turiranja, putovanje se nastavilo. Do Tomaševa. Odatle – ni makac. „U kombiju je bilo djece, a temperatura u dubokom minusu“, priča Radoman. Nekoliko dana kasnije, u sniježnoj oluji se našao Vahidin Sijarić, učitelj u bjelopoljskom selu Ivanje. Njegov pasat se, nedaleko od škole u kojoj radi, zaglavio u snijeg „ni tamo, ni tamo“. Mogao je, veli Vahidin, samo da izađe napolje i da plače pored automobila, dok su vjetar i mećava brisali Raduljskim poljem, a noć bivala sve tamnija i hladnija.

– Nekoliko sati sam bio zarobljen u smetu i već sam počeo da osjećam kako mi se kosti smrzavaju. No, srećom, naišao je snjegočistač koji se vraćao iz susjednog sela Godijevo. Srećnijega momenta odavno nijesam imao od onoga kada sam sa jedne krivine ugledao svijetla mašine, priča Vahidin. Bjelopoljske službe nadležne za elementarne nepogode, uporno pokušavaju da budu brže od nevremena. No, kako koji putni pravac bude očišćen, tako po njemu padne novi snijeg. Predsjednik Opštine Bijelo Polje Aleksandar Žurić ističe da je bjelopoljska lokalna uprava sa svim službama učinila maksimalne napore da se stvore uslovi za što normalnije uslove života u Bijelom Polju.

Inače, na terenu je mehanizacija Komunalnog preduzeća „Lim“. Na čišćenju gradskih i ulica u prigradskim naseljima angažovana su tri snjegočistača i tri utovarne lopate ovog preduzeća. No, snijeg koji neprestano pada otežava rad ovih mašina i volju ljudi koji su na terenu. Jedan od tih ljudi podsjeća na priču onog Bjelopoljca što je osamdesetih godina prošlog vijeka radio u Sibiru.

– Pričao nam je o sibirskim hladnoćama, a mi mu nijesmo vjerovali. A taj Bjelopoljac pričao je kako su tamo u Sibiru nevjerovatne hladnoće. Ujutru, kaže, kad bi došli na posao radnici ne bi čuli kad bi jedan drugom nazvali dobro jutro. Samo bi im se usne pomjerale, a glas se ledio u vazduhu. I tek oko podneva, kad bi malo otoplilo i kad bi se raskravili oni glasovi od jutros, čitavim gradilištem bi odjekivalo: Dobro jutro! Dobro jutro! Dobro jutro!…

Zbog vremenskih nepogoda, u novovaroškom kraju vanredna situacija je na snazi već gotovo mesec dana. Borba sa smetovima i snežnim nanosima još uvek traje. U zlatarskom kraju ugroženo je oko dve hiljade meštana pojedinih sela, koja su gotovo potpuno odsečena od sveta. Najteža situacija je u zaseocima Miševići, Tisovica, Čelice. U nekim delovima opštine, posebno u vrletima Zlatara, Javora i Čemernice, meštani danima nisu izašli iz kuće, a u zavejanim selima ponestaju i namirnice, ogrev i hrana za stoku.

– Trenutno je neprohodno oko dve trećine puteva. Sva raspoloživa mehanizacija je u funkciji, ali rad je veoma otežan zbog mećave i velikog mraza, zbog koga se mašine često kvare, ledi gorivo u njima te sve kasnije kreću sa poslom. U nekim delovima opštine situacija je takva da zbog vetra i visokih snežnih nanosa jednostavno ne vredi ni čistiti, ističe Zoran Mlađenović, direktor opštinske Direkcije za izgradnju.

Iz zavejanih sela danima stižu apeli za pomoć u probijanju smetova kako bi se terenskim vozilima do grada prebacili bolesni ili dopremili hrana i lekovi starim i iznemoglim. Protekle sedmice, vatrogasno-spasilačke ekipe uz pomoć medicinskog osoblja, evakuisale su destak teško bolesnih ljudi iz zavejanih zaselaka.

– Uglavnom se radi o iznemoglim i starim osobama, a njihov transport je delimično obavljen uz pomoć nosila jer su putevi prema tim selima i dalje zavejani. Novi sneg od pre nekoliko dana nam je ponovo napravio problem i iskomplikovao i onako tešku situaciju, ističe Radivoje Bujišić, načelnik opštinskog štaba za vanredne situacije.

Problematično stanje je i u samom gradu, gde visina snega na pojedinom mestima iznosi preko dva metra. U strahu da se ne uruše krovovi, stanovnici grada na padinama Zlatara prinuđeni su da skidaju naslage snega i leda. Od pre nekoliko dana na poslovima čišćenja centralnih gradskih ulica, posebno javnih površina i prilaza gde mehanizacija ne može da priđe, angažovano je pedesetak nezaposlenih sa Tržišta rada, kojima će gradska uprava platiti dnevnice od po hiljadu dinara.

Otežano je snabdevanje toplotnom energijom i strujom, ali za sada se trenutni kvarovi uspešno otklanjaju, tako da su u samom gradu radijatori topli, a sva naselja imaju struje i vode, za sada bez restrikcija.

Inače, u Novoj Varoši oko 1.700 učenika ne ide u školu i pre preporuke resornog ministarstva da se nastava ove nedelje obustavi.

– Opštinski štab je ovu odluku doneo kako zbog seoske dece, koji su kroz dubok sneg i smetove morali da se probijaju do škola pešačeći i do deset kilometara, tako i zbog mališana u samom gradu, gde su kolovozi i trotoari okovani ledom. Iz straha da neko od đaka ne završi pod točkovima automobila, morali smo da obustavljamo saobraćaj na prilazima školama u vreme pred i nakon završetka nastave – kaže Slaviša Purić, predsednik opštine Nova Varoš, koji očekuje pomoć Vlade, posebno u gorivu, mehanizaciji, ali i novčanim sredstvima.

Nakon što je u 37 opština proglašena vanredna situacija, odlukom Vlade takvo stanje od ponedeljka je na snazi u celoj Srbiji. Tog dana ministar unutrašnjih poslova i zamenik predsednika Vlade Srbije Ivica Dačić, najpre je posetio Sjenicu, a potom i ostale najugroženije opštine. Ističući da država u skladu sa novim Zakonom o vanrednim situacijama, prvi put na organizovan način pomaže građanima, ministar Dačić je u Sjenici najavio da će doći još pet mašina za čišćenje snega, i u drugim opštinama po toliko, da će Vlada Srbije mobilisati tehniku i ljudstvo. „Obezbediće se i dodatne količine nafte odnosno goriva, i naravno, uz dodatno angažovanje snaga vojske i policije potrudićemo se da život ljudi ovde učinimo podnošljivijim’’, kazao je Dačić. Zahvalivši ministru Dačiću na poseti i obećanoj pomoći, predsednik opštine Sjenica i komandant Opštinskog štaba za vanredne situacije Muriz Turković, izrazio je nadu da će Sjenica biti dodatno privilegovana u odnosu na ostale opštine, jer je prostorno jedna od najvećih i da je neuporedivo teža situacija. Kako smo saznali od koordinatora za održavanje puteva u Opštinskom štabu za vanredne situacije, Ismeta Mahmutovića, u sredu je Sjenici uplaćeno pet miliona dinara, preuzeto 10 tona nafte, a od obećane pomoći očekuje se mehanizacija i pomoć u lož ulju za potrebe lokalnog vrtića.

Sjenicu je posetio i ministar bez portfelja Sulejman Ugljanin. Utvrđivanje preventivnih mera za zaštitu od elementarnih nepogoda i javni konkurs za dodelu bespovratnih sredstava u iznosu od jedan milion dinara po opštini, bile su teme radnog sastanka ministra Ugljanina kome su prisustvovali predstavnici opština: Sjenica, Ivanjica, Priboj, Prijepolje, Nova Varoš i Tutin. O mogućim preventivnim merama, po ugledu na razvijene zemlje zapada, prisutne je izvestio Senad Mahmutović, pomoćnik predsednika opštine Sjenica. Na sastanku je, nakon toga, usvojen zaključak da je, do donošenja posebnog Zakona o brdsko planinskim područjima, neophodno pokrenuti inicijativu za izmene postojećih zakonskih propisa, po kojima bi se utvrdile beneficije i subvencije za stanovništvo, poljoprivrednike i privrednike u brdsko planinskim područjima.

U Prijepolju vanredno stanje traje od26.januara. „Stanje je veoma ozbiljno jer je preko 1000 kilometara putnih pravaca u opštini neprohodno, a smetovi dostižu i tri metra. Štab za vanredne situacije od utorka,7.februara u stalnom je zasedanju, odnosno uvedena su dežurstva svih 24 sata dnevno, da bi se bilo u stalnom kontaktu sa onima kojima je pomoć neophodna, a takvih je sve više, s obzirom da su u većini sela ostali uglavnom stariji ljudi kojima je potrebnamedicinska i svaka druga pomoć u ovakvom nevremenu“, rekao nam jeDragoljub Zindović, predsednik opštine Prijepolje i komandant Opštinskog štaba za vanredne situacije. Prema njegovim rečima, najveći problem je nedostatak građevinskih mašina. Svih 11 mašina je na terenu i one praktično danonoćno rade na raščišćavanju prioritetnih putnih pravaca. svi regionalni putevi nisu očišćeni jer i užički „Putevi“ koji imaju obavezu održavanja puteva ovog reda, ne mogu da stignu da odrade posao zbog veoma teških uslova. I na magistralnom delu puta kroz prijepoljsku opštinu saobraćaj se odvija usporeno i veoma otežano.

Sjenica traži dodatnu pomoć

Opštinski štab za vanredne situacije u Sjenici, zbog alarmantne situacije uzrokovane novim snežnim padavinama traži dodatnu hitnu pomoć države od 10miliona dinara. U zvaničnom zahtevu za pomoć, upućenom Vladi Republike Srbije sa sednice Opštinskog štaba navodi se da se povećava broj građana sa zahtevom za hitne intervencije i pružanje pomoći, da je, osim blokade puteva, čitava Pešter bez vode i da se situacija sa vodosnabdevanjem komplikuje i u gradu. Na nekoliko stambenih i više od 50 pomoćnih objekata došlo je do urušenja krovova, a nekoliko porodica ostalo bez smeštaja.

Socijalna pomoć za ugroženo stanovništvo

– Zaposleni u Centru za socijalni rad u Bijelom Polju proteklih dana dostavili su osnovne životne namirnice i hranu za bebeáza 28 ljudi, a dopremljene su i neophodne namirnice za 33 porodice u udaljenim selima Pavino Polje, Tomaševo, Godijevo, Goduša, Lozna i Kneževići, kaže direktorika ove ustanove Zlata Lukač. Ona ističe da su u Dom starih smjestili četiri osobe iz Bijelog Polja, Petnjice i Nove Varoši, koje su bileábez krova nad glavom i promrzle.

Pomoć SNS i pitanja LDP

Prema rečima Dragoljuba Zindovića, Srpska napredna stranka, čiji je on član, uputila je četiri teške građevinske mašine u Prijepolje „što je od velike pomoći“. Povodom informacije da su u Prijepolju angažovani „buldožeri SNS“, oglasio se prijepoljski odbor LDP. Oni u saopštenju postavljaju niz pitanja: otkada su u Srbiji političke partije vlasnici buldožera, da li su registrovane i za te delatnosti i da li plaćaju porez na te usluge. LDP Prijepolja pita i koliko košta građane angažovanje tih mašina, da li su „stranački buldožeri“ najadekvatnija i najsavremenijasredstva u ovakvim prilikama? „Na kraju da li je primereno da se ova teška situacija koristi kao prilika da se na ovaj način vrši političkimarketing ili će pre biti da se koristi prilika da se neštoizaradi“, poručuje LDP.

Komšijska druženja

Najpozitivniji događaj iz ove veoma teške situacije je druženje komšija iz istih ulica ili zgrada. Lijepo je bilo vidjeti po dvadesetak komšija koji udruženi čiste svoju ulicu, sokak ili prostor ispred zgrade. Takve akcije se nisu mogle primijetiti u Pljevljima gotovo 30 godina, vjerovatno što nije bilo ovakvih elementarnih nepogoda. Pljevljaci se s pravom pitaju, da li samo vanredne situacije utiču na zbližavanje ljudi i zašto toga nema u normalnom i svakodnevnom životu.

Vlada Crne Gore pomaže ugrožene opštine

Crnogorska Vlada odlučila je da u cilju prevazilaženja teške situacije izazvane vanrednim meteorološkim uslovima pomogne ugrožena područja novčano i neophodnim gorivomod 303 hiljade evra. Bijelo Polje, Nikšić, Berane i Pljevlja dobili su po 15 hiljada evra i deset tona dizela goriva. Rožaje, Mojkovac, Kolašin, Žabljak, Šavnik i Andrijevica po deset hiljada evra i deset tona dizela. Plav i Plužine dobili su po deset hiljada evra i pet tona dizela, a Danilovgrad i Cetinje po deset hiljada evra. Delegacija Vlade Crne Gore na čelu sa ministrom rada i socijalnog staranja Suadom Numanovićem obišla je Kolašin, Mojkovac i Bijelo Polje, gdje su sa kriznim štabovima ovih opština napravili presjek stanja elementarnih nepogoda.