O komičnom u delima srpskih pisaca na Kolarcu

Fenomen komičnog i smeha u delima srpskih pisaca tema je ciklusa predavanja koji će od 22. januara do 12. februara biti održan u Kolarčevoj zadužbini, a počeće „komediografskim smehom Jovana Sterije Popovića“. Predavanje o komediografskom u delima Sterije održaće 22. januara profesor Univerziteta u Nišu Goran Maksimović, koji će 29. januara govoriti i o „smehotvornim tajnama Stevana Sremca“, 5. februara o „komičnim maskama Branislava Nušića’, a 12. februara o „satiričkoj gozbi Radoja Domanovića“.
Ciklus će početi predavanjem o Steriji (1806-1856), jednom od velikih majstora komike i smeha srpske književnosti u 19. veku, pored Koste Trifkovića i Branislava Nušića, odnosno Sime Matavulja, Stevana Sremca i Domanovića. Prevashodna pažnja predavanja biće posvećena izdvajanju onih smehotvornih osobina Jovana Sterije Popovića koje su ga učinile suštinskim rodonačelnikom srpskog smeha i prvim velikim srpskim komediografom. Komediografski smeh Popovića, razmotren je kroz analizu „veselih pozorja“ (Laža i paralaža, Tvrdica, Pokondirena tikva, Zla žena, Džandrljiv muž, Ženidba i udadba, Beograd nekad i sad, Simpatija i antipatija, Rodoljupci) i „malih scena“ (Pomirenje, Prevara za prevaru, Volšebni magarac, Sudbina jednog razuma). Pri tom će biti ukazano na osobenosti tematsko-motivskog sklopa, tipove kompozicije, jezička sredstva komičnog, komične situacije, komične tipove junaka i dominantne tipove smeha. Na osnovu toga su definisane i prepoznatljive osobine Sterijinog komediografskog smeha, koje se kreću od vedrog i humorističkog sagledavanja pojava, problema, karaktera i naravi, do podsmešljivog i zajedljivog, a na kraju i grotesknog i tragikomičnog prikazivanja društvenih anomalija svoga vremena. U zaključku predavanja biće iskazana umetnička vrednost tekstova i Sterijina uloga u razvoju komediografskog žanra u srpskoj književnosti 19. veka.
Predavač će tokom tog ciklusa ukazati i na majstorstvo smeha Nušića, ne samo kao produžetku visokih umetničkih domašaja i raznovrsnih komičnih tema i postupaka, nego i kao najvišoj tački snažnog razvojnog luka komediografskog žanra (od Marina Držića, preko J. S. Popovića, do Koste Trifkovića i Milovana Glišića), čije delo nesmanjeno privlači književnu i pozorišnu publiku duže od 120 godina. Komediografskim radom Nušić se bavio gotovo 60 godina (toliko je prošlo od nastanka prve verzije komedije „Narodni poslanik“ iz 1883, do završnih komedija „Pokojnik“ iz 1937, i nedovršenog komada „Vlast“, posthumno izvedenog 1938), a njegov razvojni književni put može se posmatrati i kao bogata geneza celokupne srpske književnosti toga vremena u domenu komičnih žanrova, od realističke humorističko-zabavne i satirično-kritičke komedije iz prve faze njegovog stvaranja, do komedije karaktera sa snažnim obeležjima grotesknog i tragikomičnog doživljaja sveta iz završnog književnog razdoblja. Komediografski smeh Nušića biće analiziran kroz tematsko-motivski sklop, kompoziciju, jezička sredstva komičnog, komične situacije, komične tipove junaka i dominantne tipove smeha. Pri tom će biti ukazano na umetničku vrednost tekstova i Nušićevu ulogu u razvoju komediografskog žanra u srpskoj književnosti na kraju 19. i u početne četiri decenije 20. veka.
Predavanja se održavaju u Maloj sali Kolarčeve zadužbine od 18 sati, a ulaz je besplatan.