Put kojim se ređe ide

Predstavljeni su tako kao svojevrsni ambasadori naše književnosti i kulture slavisti, profesori Gabrijela Šubert sa “Univerziteta” u Jeni, Angela Rihter sa “Univerziteta” u Haleu, i Robert Hodel sa “Univerziteta” u Hamburgu. Wihov doprinos je utoliko značajniji ako se zna da su se, nakon što se naš jezik proučavao kao policentričan srpskohrvatski a književnosti jugoslovenske, opredelili da se bave baš srbistikom.

 Predstavljajući profesorku Šubert i njeno kapitalno delo, najnoviji treći tom – “Srbi i Nemci u 20. veku. U senci zvanične politike”, profesor Dušan Ivanić rekao je da je ona „dobra vila nemačke srbistike i slavistike“ koja je pomenutim zbornikom potvrdila ideju o tradiciji zajedništva naša dva naroda, nasuprot predrasudama. Zbornik, koji je objavila “NBS”, ima ogroman raspon tema i njegov treći tom najheterogeniji je u odnosu na prethodna dva. Između ostalo tu je niz portreta Nemaca koji su delovali ili ostavili traga u našoj sredini poput Đorđa Vajferta, Loze Luksemburg, ali i naši ljudi koji su ostavili traga u nemačkoj kulturi poput Zoran Đinđića. U odeljku “Književni odnosi” između ostalog postoji i rad o recepciji srpske književnosti u nekadašnjoj Demokratskoj republici Nemačkoj, tzv. Istočnoj Nemačkoj, koji svedoči o tome koliko su politički i ideološki razlozi uticali na izbor pisaca iz jugoslovenske i srpske književnosti u to vreme. I recepcija srpske književnosti u današnjoj Nemačkoj govori da je interesovanje za ovdašnju književnost bilo uslovljeno nedaćama koje su se dešavale – raspadom zemlje, dakle, ni tu književni razlozi nisu bili na prvom mestu. Zanimljiv je rad i o recepciji Pavića čiji je”Hazarski rečnik” slavljen i promovisan da bi se, opet iz neknjiževnih razloga, zbog Pavićevih nacionalističkih stavova, desio raskid sa drugim njegovim delima.

Profesorka Angela Rihter predstavljena je ovom prilikom preko dve svoje knjige – zbornika o Isidori Sekulić, kao i antologije kratkih priča savremenih srpskih pripovedača koju je priredila za Lajpciški sajam knjiga kada je Srbija tamo bila zemlja u fokusu. U obe ove knjige, prema rečima profesorke Slobodanke Peković, profesorka Rihter srpskoj književnosti pristupa „putem kojim se ređe ide“ dajući novu interpretaciju ili preispitujući vladajući diskurs u kulturnom i društvenom kontekstu srpske proze. U proučavanju dela Isidore Sekulić to se najbolje vidi na stavu same spisateljice o nacionalnom i kosmopolitskom, a kroz izbor pisaca kratke proze u antologiji problematizuje se pa i dekonstruiše kolektivni identitet.

Profesor Robert Hodel poduhvatio se posebno “teških” pisaca i dela srpskog jezika – pesnika Momčila Nastasijevića i prozaiste Dragoslava Mihailovića. Prema njegovim rečima, u pitanju su autori koji predstavljaju Olimp dotične nacionalne književnosti a koji su spram toga slabo zastupljeni u prevodima na nemački jezik. Oni su neka vrsta lingvističke proze i poezije. I nije u pitanju samo jezik, istakao je profesor Hodel, već način života, nešto što ima nacionalnu komponentu, i istovremeno nešto duboko individualno – na nivou književnog lika kod Mihailovića, odnosno, lirskog subjekta kod Nastasijevića. Pri tom, teško ih je smestiti u neki ideološki okvir – nisu ni nacionalni ni antinacionalni, ni liberalni ni konzervativni i u tome možda leži razlog nesrazmere njihove zastupljenosti u odnosu na važnost u književnosti kojoj pripadaju. Profesor Hodel potvrdio je tezu da interesovanje za književnost ovih krajeva raste samo onda kada su neke nedaće u pitanju, kao što je rat, ili kad je u pitanju nešto mentalitetsko, pa je u prilog toj tezi istakao kako se prevodi Andrićeva “Na Drini ćuprija”, ali ne i “Prokleta avlija”.