Veliko otkriće o drevnom spomeniku: Stenje Stounhendža ipak potiče iz Velsa

Zapis Džefrija od Monmuta je odbačen, delimično zato što je grešio u vezi sa drugim istorijskim činjenicama, mada stenje Stounhendža jeste poteklo iz regiona Velsa koji se u njegovo vreme smatrao irskom teritorijom.

Međutim, u Velsu je otkriven veliki krug kamenja koji su napravili britanski preci iz doba neolita, a koje ima obeležja koja ukazuju da legenda iz 12. veka možda nije potpuna izmišljotina, piše Gardijan.

Njegov prečnik od 110 metara odgovara prečniku rova koji okružuje Stounhendž. U Viltširu i ispod zemlje je otkriveno šuplje kamenje koje prati krug, a koje je oblika koji se mogu povezati s kamenim stubovima Stounhendža. Jedan od kamenova ima žig u svojoj osnovi koji se podudara sa neobičnim poprečnim presekom kamenja Stounhendža „poput ključa u bravi“, otkrili su arheolozi.

„Stounhendž istražujem već 20 godina i ovo je zaista nešto najuzbudljivije što smo do sada otkrili“, rekao je za Gardijan Majk Parker Pirson, profesor britanske pozne praistorije na Univerzitetskom koledžu u Londonu.

Dokazi podupiru sto godina staru teoriju da je britanski najveći praistorijski spomenik sagrađen u Velsu i poštovan stotinama godina, nakon čega je rasformiran i prenesen u Viltšir, gde je ponovo sklopljen kao „polovni“ spomenik.

Džefri od Monmuta je u svojoj „Istoriji kraljeva Britanije“, u kojoj je popularizovana legenda o kralju Arturu, pisao o „grandioznom stenju“.

Delo se, međutim, smatra mitom, koliko i istorijskom činjenicom.

Parker Pirson je rekao da možda postoji „zrnce“ istine u njegovom zapisu o Stounhendžu: „Možda smo baš našli ono što je Džefri nazivao ‘Plesom divova’.“

Geolog Herbert Tomas je pre sto godina otkrio da je plavo kamenje, tačkasti dolerit, iz Stounhendža poteklo sa brda Preseli u Pembrokširu gde je, kako je on smatrao, prethodno formiralo „obožavani kameni krug“.

Novootkriveni krug, jedan od najvećih koji je ikad napravljen u Britaniji, takoreći je na neznatnoj udaljenosti (oko pet kilometara) od kamenoloma Preseli iz kojih je izvučeno plavičasto kamenje pre nego što je pre oko 5.000 godina preneseno do ravnice Solsberi na više od 220 kilometara odatle.