Foto: Društvo za negovanje tradicije Banatske vojne graniceNaseljena mesta u Banatu – Orlovat, Tomaševac i Botoš bila su deo Banatske vojne granice tokom njenog jednovekovnog trajanja a ovoj temi posvećena je nova izložba zrenjaninskoj muzeja, pod nazivom „Život u Banatskoj vojnoj granici“,
Autor izložbe je Ivan Radić iz Društva za negovanje tradicije Banatske vojne granice ,koji kaže da je Vojna krajina, kao pogranični vojno-odbrambeni sistem, vekovima imala značajnu ulogu u odbrani Habzburške monarhije od Osmanskog carstva.
„Vremenom je menjala svoje teritorijalne okvire, a posebno su bile značajne reforme sprovedene sredinom 18. veka. Tada je počelo organizovanje i Banatske vojne granice“, kaže Radić.
Izložba prikazuje istorijska dešavanja vezana za Požarevački mir, predstavljen je razvoj predela i naselja preko prikaza Prvog vojnog, tajnog premera čiji je autor profesor dr Mlađen Jovanović dok je razvoj stanovanja i izgleda kuća objašnjen pomoću maketa i tlocrta.
Plovidba Dunavom tokom kolonizacije Banata i u vreme rata 1716–1718. godine, kao i plovidba Šajkaške flotile, prikazana je maketama brodova koje je načinio brodomodelar Zlatko Pajić.
Uticaj narodnog odela srpskog stanovništva na razvoj uniforme graničara Banatske vojne granice prikazuje se kroz rekonstrukciju uniformi 18. veka koje je u saradnji sa kostimografima uradila profesorka Maja Studen, sa Fakulteta primenjenih umetnosti na odseku kostim.
Studenti treće godine ovog fakulteta su 2018. godine prikazali svoja likovna promišljanja na temu rekonstrukcije odevnih formi, uniforme Banatske vojne granice koje su izrađene na malim i velikim formatima.
Šta je to bila Vojna krajina u Banatu ?
Vojna krajina je, kao pogranični vojno-odbrambeni sistem, vekovima imala značajnu ulogu u odbrani Habzburške monarhije od Osmanskog carstva. Vremenom je menjala svoje teritorijalne okvire, a posebno su bile značajne reforme sprovedene sredinom 18. veka, kada je počelo organizovanje i Banatske vojne granice.
U periodu od 1764. do 1774. godine, carica Marija Terezija (1740–1780), duž Tise i Dunava obrazovala je Banatsku vojnu granicu, organizovanu u tri puka: Srpsko-banatski, Nemačko-banatski i Vlaško-banatski puk. Dvorski ratni savet doneo je 1774. godine odluku da se Vlaški bataljon sa Ilirskom regimentom spoji, te je ta nova regimenta nazvana Vlaško-ilirska regimenta.
Početkom 19. veka kordon banatskih regimenti protezao se 67 milja Dunavom, od Pančeva do Oršave. Oko 1820. godine počela je nova reorganizacija Banatske granice.
Tada su formirane dve odeljenske brigade: u Pančevu i Karansebešu. Pančevačkoj brigadi je bio podređen komunitet Pančevo i Nemačko-banatska regimenta, a brigadi u Karansebešu komunitet Bela Crkva i Vlaško-ilirska regimenta.
Kasnije, 1838. godine, od graničnih delova obeju regimenti stvoren je Ilirsko-banatski bataljon sa sedištem u Beloj Crkvi. Godine 1845. taj bataljon prerastao je u regimentu pod nazivom Ilirsko-banatska graničarska regimenta, a tada je i Vlaško-ilirska regimenta promenila naziv u Vlaško-banatsku regimentu, čija je teritorija izlazila izvan okvira današnjeg našeg Banata.
Izložba se otvora u Salonu Narodnog muzeja Zrenjanin u petak, 24. februara, u 19 časova.
Više vesti iz voog grada čitajte na sledećem linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na Twitter nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
