Kopenhagen: Stara gradska znamenitost

Kopenhagen je, zbog toga, omiljeno turističko i poslovno odredište, a Danska jedna od planetarno najpoželjnijih zemalja za život i rad.

Kratak obilazak turističkih toponima Kopenhagena moguće je obaviti turističkim autobusima ili komunalnim biciklima, ali je nesumnjivo glavna i nezaobilazna atrakcija za Dance i strance, oko jedan kilometar duga, Ulica Stroge koja povezuje trg Gradske opštine i trg Amalija.

Pretvaranje Stroge ulice, novembra 1962. u glavnu pešačku i šoping arteriju Kopenhagena bilo je (za ovdašnje shvatanje danskog temperamenta) neobično burno. Revoltirani vozači su, po priči starijih žitelja, pretili smrću gradonačelniku Alfredu Vasardu zbog njegove odluke o „proterivanju“ automobila iz jezgra starog dela Kopenhagena.

Neverovatno zarazan šarm opuštenosti ovoj dugačkoj pešačkoj ulici, ispresecanoj zavodljivim uličicama i trgovima, čini nesvakidašnja mešavina ukusno dizajniranih dućana sa luksuznom robom (švajcarski satovi, Luj Viton tašne, Bang & Olufsen audio uređaji) i restorana brze hrane iz gotovo svih krajeva sveta, za skromne budžete i narasle apetite šetača.

Skoro na sredini ove šarolikim svetom ispunjene pešačke trase, postoji sto dvadeset pet godina star objekat komunalne higijene sa odvojenim delovima za muškarce i žene. Nije teško pogoditi da se radi o javnom, prvom u Kopenhagenu, podzemnom WC-u koji izgleda kao toaletni muzej sa spoljašnjim zidovima od fugovane crvene cigle (tipično za Dansku) u kome dominiraju uglačane mesingane cevi, bele zidne pločice, besprekorno čist, duž skoro celog prednjeg zida širok beli pisoar i kabine od hrastovine sa vratima, u gornjem delu, ukrašenim kvadratima ispunjenim zelenim mutnim staklom. I lavabo za pranje ruku, po obavljenoj nuždi, starinskog je izgleda sa odgovarajućim metalnim slavinama.

Ovu više od jednog stoleća staru gradsku znamenitost u neverovatno čistom i urednom stanju održava samo jedan higijeničar koji ponekad „izroni“ iz najstarijeg kopenhagenškog toaletnog podzemlja, stane na vrh stepeništa da udahne vazduh, osmotri reku ljudi koja se valja niz ulicu, sedi ispred Norden kafea i upije malo lekovite sunčeve svetlosti.

Korišćenjem kapaciteta ove higijenske ustanove u srcu Kopenhagena spontano se nameće misao da u Beogradu, od Slavije do Kalemegdana, postoje samo dva (podzemna) javna toaleta: prvi na Cvetnom trgu, spolja neobeležen, skriven ispod samoposluge, a drugi kod Narodnog pozorišta.

Kako onda pomoći turisti koji posle dva popijena piva i divljenja muzičkoj fontani na Slaviji nema gde da se olakša? Umokrene uspomene, zbog nedostatka javnih toaleta na Slaviji i drugim beogradskim turističkim atrakcijama, svakako nisu putni suveniri za sećanje.