Foto: Iz zbirki Narodnog muzeja ŠumadijeUskršnje čestitke imaju prepoznatljivu simboliku koja podrazumeva sliku obojenih jaja kao simbola uskrsnuća, rađanja i buđenja proleća. Na nekima je pile koje je simbol novog početka i života, podseća etnološkinja Nataša Nikolić iz Narodnog muzeja Šumadije u Kragujevcu.
A, slanje ovih čestitki je jedan od segmenata uskršnjih praznika koji je danas zaboravljen.
Kolekcija prazničnih – uskršnjih čestitki se danas čuva u fotodokumentaciji i zbirkama Narodnog muzeja Šumadije u okviru albuma Svetozara Šoše Nikolića, jednog od prvih kragujevačkih foto amatera i potiču iz prve polovine 20. veka.
U kontekstu privatnog života, čestitke su sredstvo za pokazivanje bliskosti između članova porodice, bližih i dalih rođaka, kao i prijatelja i poznanika. Slanje čestitki porodici i prijateljima datira oko dvesta godina unazad.
Prvi primerci čestitki bili su fini umetnički radovi, a njhovo slanje napopularnije krajem 19. i početkom 20. veka.
Povodi za slanje čestitki su praznici (Božić, slava, Uskrs) i značajni datumi iz života pojedinca ili porodice (rođendani, svadbe, veridbe, godišnice, krštenja i sl.).
– Uskršnje čestitke su bile manje popularne od Božićnih i Novogodišnjih. Uglavnom su bile oblika razglednice i na njima je crtež na kom su predstavljeni simboli praznika – uskršnje jaje, zec, cveće, pilići, detelina sa četiri lista…, kaže etnološkinja Svetlana Radojković iz Narodnog muzeja Šumadije u Kragujevcu.
Verski karakter praznika uticao je i na tematiku ilustracija na Uskršnjim čestitkama, pa štampane reprodukcije sadrže raznovrsne crteže i prikaze Hristovog uskrnuća i tekstualne poruke „Hristos Voskrese”, a u samom tekstu čestitke, zbog nedostatka prostora, samo slova Č S V (Čestitamo Srećan Vaskrs).
– Različiti motivi na čestitkama imaju različitu simboliku. Vaskrsli Hrist se poredi sa piletom koje izlazi iz ljuske i simbolizuje početak, novi život. Zec je simbol plodnosti, a cveće simboliše životnu snagu koja se u proleće budi, ponovo rađa i pobeđuje smrt, napominje ona.
U istom periodu, Krajem 19. i u prvoj polovini 20. veka sreće se i jedan broj fotografija dece koja su obučena u svečanu odeću.
– Dečaci su u odelima, a devojčice u haljinama i sa šeširiima i uglavnom sa zvončićima oko vrata, što govori o vremenu fotografisanja, prazniku Vrbice, koji nosi značenje dečіjeg praznika, pojašnjava Svetlana Radojković.
Ove fotografije su rađene u fotografskim ateljeima, ali i na ulicama i dvorištima kuća i često poklanjane rođacima za uspomenu.
– Napretkom savremenih tehnologija iz sfere komunikacije, čestitke polako izlaze iz upotrebe. Sačuvale su se donekle, samo božićne i novogodišnje, dok su Uskršnje potpuno iščezle, zaključuje ova naša sagvornica.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
