Čiji grad- naš grad

Osnovana je jula 2014. godine u jeku izmanipulisanog tobožnjeg javnog uvida u predlog projekta Beograd na vodi, bezuspešno braneći skoro 2000 primedbi građana i struke na najveći urbanistički skandal koji se, nažalost, desio Beogradu.

Proteklih više od pet godina istrajali su u svakodnevnoj borbi za ključna životna pitanja građana, za solidarnost sa ugroženima, jednakost, toleranciju, podsticanje socijalne svesti i sigurnosti, zdravu životnu sredinu, ista pravila i zakone za sve i, pre svega, za očuvanje zajedničkih dobara, kako bi se u ruke građana povratili od strane loših uprava okupirani i oteti gradovi.

„ Odlučujući faktor za dostojan standard života građana je kompetentna, odgovorna i dobra uprava“ – glasi jedno od osnovnih učenja proslavljenog sociologa Maksa Vebera.

To se, između ostalog, odnosi i na gradski urbanizam koji, kao vrhunska naučna disciplina uređenja prostora, mora da bude u službi javnog interesa i da, zarad kvaliteta života u gradu, pored stvaranja ugodnih urbanih javnih prostora kao što su ulice, trgovi, parkovi, brine i o saobraćaju i javnom prevozu, infrastrukturi, vodi, vazduhu, životnoj sredini i svemu onome što čini ugodan urbani život.

Koliko je važno ozbiljno promišljanje o održivoj strategiji velikih gradova govori i činjenica da je 1900. godine u gradovima širom planete živelo 13% svetske populacije, a da je ta cifra 2008. godine premašila 50% i stalno raste.

Beograd je jedan od najstarijih kontinuirano nastanjenih evropskih gradova. Rušen je i iznova građen nebrojeno puta. Prvi evropski izgled dobio je već u prvoj polovini XVIII veka za vreme okupacije austrijske vojske pod komandom Eugena Savojskog, ali je i tada bezdušno porušen, pa o tom vremenu svedoči jedna jedina sačuvana kuća u Dušanovoj ulici br. 10.

Sto godina nakon toga, tačnije 1835. godine, Knez Miloš otpočinje modernizaciju šire zone Beograda – van Šanca, u koju intenzivno naseljava srpski živalj. Iz Beča dovodi slovačkog arhitektu Franca Jankea, kada Beograd ima samo 7.000 stanovnika. Tada su kroz polja, gde se išlo u lov na patke, planski postavljene regulacije ulica – Kneza Miloša, Kraljice Natalije, Nemanjine i Kralja Aleksandra.

I to se sve dešava 20 godina pre Pariza koji je u to vreme još uvek opasan visokim srednjovekovnim zidinama.

Modernu urbanizaciju Beograda nastavlja Knez Mihailo koji u Beograd dovodi arhitektu, geometra, inžinjera, matematičara, naučnika Emilijana Josimovića koji 1867. godine javno izlaže svoj plan regulacije „Varoši u Šancu“, koji u prostornoj pravougaonoj mreži rešava šire područje centra varoši i određuje regulaciju glavne Knez-Mihailove ulice.

Nažalost, ubistvom Kneza Mihaila već sledeće godine, ostale su neostvarene neprocenjivo vredne urbanističke zamisli Emilijana Josimovića, kao što je zeleni Bulevar koji je po trasi Šanca trebalo da spoji Savsko i Dunavsko priobalje, polukružno spajajući pet velikih gradskih parkova.

Iz tog vremena od pre 150 godina datira i ideja probijanja tunela ispod Terazijskog grebena – od Save do Dunava – koja do dana današnjeg nije ostvarena.

Sve ove istorijske činjenice nisu važne aktuelnoj vlasti i upravi Beograda i kao da svojim lošim odlukama svesno nanose Beogradu štetu sa nesagledivim posledicama. Greške koje se prethodnih sedam godina prave u prostoru glavnog grada neće se nikad moći ispraviti.

Stravično zvuči nedavno javno priznanje zaposlenih u Urbanističkom zavodu grada Beograda da već 20 godina apsolutno niko ne promišlja o strateškom i održivom razvoju glavnog grada Srbije i da oni poslednjih godina samo slepo razrađuju projektne zadatke i naloge koje dobijaju od gradske uprave.

Ovo priznanje jedne važne gradske institucije, jedne zarobljene gradske institucije, čija je jedina obaveza da upravo brine o urbanom razvoju Beograda, govori o ozbiljnosti situacije u kojoj se danas nalazimo kada se uveliko pripremaju programi za izradu budućeg Generalnog urbanističkog plana koji treba da definiše strategiju razvoja grada za narednih 20 godina – od 2021. do 2041. god.

Porazna je i uloga koju je Urbanistički zavod odigrao prilikom civilizacijske prevare sa projektom Beograd na vodi i naturanja laži o njegovom navodno nacionalnom interesu.

Sve govori u prilog tome da se ovako važan posao izrade GUP-a – Urbanističkog Ustava glavnog grada – oduzme od ovakvog Urbanističkog zavoda i poveri onome ko pobedi na jednom međunarodnom urbanističkom konkursu, isto onako kao što su to uradile pametne i, pre svega, odgovorne gradske vlasti pre čitavih 100 godina – 1924. godine.

I upravo zbog svega ovoga stoji velika opravdanost postojanja jedne ovakve građanske i političke inicijative kakva je NE DAVIMO BEOGRAD.

Ona brani naše gradove od najezde savremenih varvara, rešenih da zarad profita vlasti bliske i povlašćene ekipe, u njemu ostave svoje štetočinske tragove, uvereni da im pobeda na izborima daje pravo da to rade.

Ovu brigu za javno dobro na vreme su prepoznali glavni urednik i redakcija našeg jedinog profesionalnog i ozbiljnog dnevnog lista „Danas“, pa je pre više od tri godine jednu svoju redovnu nedeljnu kolumnu dodelila inicijativi Ne davimo Beograd.

O kolumni NAŠ GRAD govori ova knjiga.