Daleko je zajednička kuća

To sigurno ide naruku vlastima pa je umjesno zapitati se koliko i sama Jelisejska palata, pod pritiskom Žutih prsluka već više od četiri mjeseca, sada aktivno ne radi upravo na promociji evropskih tema.

Iako je evroskepticizam osjetljiv, u različitim oblicima, zavisno od socijalnog profila stanovništva i ponegdje regionalnog parametra, posljednja velika anketa na evropskom nivou, u februaru ove godine (Evrobarometar, institucija za sondiranje iz djelokruga evropskog parlamenta) pokazuje da 59 odsto Francuza „odobrava“ Evropu. Riječ je pod navodnicima jer bi se termin mogao prevesti kao „odobravanje“, „privrženost“ ili „sklonost“. Francuski procenat je visok, ako se usporedi sa grčkim (42 odsto), ali je skroman naspram evropskog prosjeka (65 odsto) i pogotovo njemačkog (80 odsto).

U nastavku ankete, ovo osjećanje Francuza je ublaženo podatkom da se samo 26 odsto od njih smatraju „u potpunosti“ kao građani Evrope, a čak 62 odsto samo „u izvjesnoj mjeri“. Međutim, 72 odsto su zadovoljni sa evrom kao zajedničkom monetom.

Za nezvanični početak izborne kampanje čekalo se, do ponedeljka, 25. marta, da Makronova formacija objavi ime lidera svoje liste, budući da je izborna ponuda svih ostalih pretendenata već odranije bila poznata.

Listu Makronove Republike u pokretu, koja se za ovu priliku zove Renesansa, predvodi Natali Loazo, dosadašnja ministrica za evropska pitanja. U situaciji u kojoj je Makron protiv svih, odnosno – bolje – svi protiv Makrona, vjerovatno je da će ova lista osvojiti najviše poslaničkih mjesta, kako predskazuje sondiranje biračkog tijela.

Na ovoj listi pod brojem dva se nalazi Paskal Kanfin, direktor Svjetskog fonda za prirodu (WWF), bivši ministar u Olandovoj vladi, koji je svojevremeno odbio funkciju ministra za ekološku tranziciju koji mu je Makron nudio, poslije ostavke Nikole Iloa. On je na toj listi Makronov ekološki „smokvin list“.

Pogotovo što se na četvrtoj poziciji, što znači da će ući u evropski parlament, nalazi i sindikalni rukovodilac udruženja mladih poljoprivrednika koji se sigurno neće zalagati za ograničenja u upotrebi pesticida. Na listi je i Sandro Goci, bivši italijanski državni sekretar za evropska pitanja u vladi Matea Rencija. Tako je Makron, samo simbolično, inkarnirao svoju ideju o transnacionalnim listama koju svojevremeno nisu odobrili njegovi partneri u Briselu.

Listu Nacionalnog zbora, koja jedina može osporiti trijumf makronista, predvodi mladić Džordan Bardela (23 godine), bez posebnog političkog iskustva i pedigrea. Ali neprikosnovena figura Marine le Pen, koja je prilično ublažila svoj antievropski diskurs, posebno u pogledu povratka na franak, garant je za prevashodno nacionalno – da ne kažemo nacionalističko – opredjeljenje najjače francuske političke stranke.

Proporcionalni sistem uz jedan krug izbora obećava lepenistima više od dvadeset poslanika, od 79 mandata koliko će dobiti Francuska. Podmlađivanje kadra, što je generalna tendencija za najveći broj lista i što šefovi stranaka često ističu kao važan argument, govori više o neatraktivnosti evropske karijere nego o nekakvom političko-strateškom opredjeljenju reprezentativnih partijskih lidera.

Isti komentar važi i za listu Republikanaca koju predvodi Fransoa-Kzavie Belami, filosof star 33 godine. Nema izgleda da će on uspjeti povratiti tu tradicionalnu konzervativnu političku struju na vodeći nivo na kom se redovno nalazila otkako je Šarl de Gol „izmislio“ Petu republiku. Poslije fijaska na prošlim predsjedničkim izborima i odstupanja većine njenih viđenijih predstavnika, ova lista, prema posljednjim anketama, može pretendovati na 13 do 15 odsto glasova.

Ljevica, danas, stoji kao nikad gore. Radikalnu struju zastupa lista Melanšonove Nepokorene Francuske. Predvodi je mlada Manon Obri, 29 godina, nekadašnja portparolka nevladine organizacije Oksfam, angažovana u borbi protiv nejednakosti i bježanja od fiskalnih obaveza. Nepokorena Francuska je izgubila za dvije godine više od polovine podrške koju je Melanšon stekao na prošlim predsjedničkim izborima. Ova lista sa izrazito revolucionarnim i ekološki obojenim programom će izgleda teško dostići 10 odsto glasova (što znači desetak mandata u evropskom parlamentu).

I ovom prilikom ljevica izlazi kao izuzetno podijeljena, što je, osim u Miteranovo doba, oduvijek njena hronična bolest. Cenzus (od pet odsto) će sigurno preći i lista Zelenih, za koje su evropski izbori tradicionalno najpovoljnija prilika za promociju njihovih ideja. Kao da biračko tijelo namjerno teži ka tome da Zelene pošalje u Strazbur i Brisel, kako bi što manje „smetali“ u nacionalnim okvirima.

I esejista Rafael Gliksman, sin Andre Gliksamana, uz Bernar-Anri Levija rodonačelnika takozvane nove filosofije, ima priliku da se kvalifikuje sa svojim pokretom „Javni trg“. Pogotovo što se za ove izbore toj novoj formaciji pridružilo ono što je ostalo od socijalista koji su odlučili da ne predlože vlastitu listu.

Cenzus će vjerovatno preći i Nikola Dipon-Enjan, zahvaljujući njegovom ideološkom srodstvu sa lepenistima.

Hipoteza o jednoj listi Žutih prsluka je još uvijek samo hipoteza, ali sa sve manje vjerovatnoće da će se ostvariti. I intencije biračkog tijela su se drastično smanjile u anketama koje u svom istraživanju uključuju tu eventualnost.