Gej parovima omogućiti prava na imovinu, nasleđivanje, osiguranja…

Prava istopolnih parova, koja obuhvata ovaj Model zakona tiču se, između ostalog, prava na izdržavanje, imovinske odnose, nasleđivanje, potom prava na naknadu štete, na poresko oslobođenje i druge olakšice, ali i prava u slučaju bolesti, te prava iz penzijskog, zdravstvenog i socijalnog osiguranja.

Model zakona predviđa da se građansko partnerstvo može sklopiti pred matičarem na osnovu izjava dva lica istog pola u cilju ostvarivanja zajednice porodičnog života.

Osim registrovanog, ovim Modelom zakona se uređuje i neregistrovano partnerstvo, koje, kako se ukazuje, predstavlja trajniju zajednicu porodičnog života dva lica istog pola i važi pod uslovima koji važe i za registraciju građanskog partnerstva.

U Modelu zakona se opisuje postupak registracije partnerstva, od podnošenja zahteva matičaru opštine na čijoj teritoriji osobe istog pola žele da se registruju, preko razmatranja zahteva i na kraju samog čina registracije.

Prilikom registracije, partneri se mogu sporazumeti i u vezi sa izborom prezimena.

Model zakona reguliše i registar, koji predstavlja jedinstvenu evidenciju o registrovanim partnerstvima. Ustanovljava ga Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave, a vodi ga matičar jedinice lokalne samouprave.

Predviđa se i da partneri imaju pravo na poštovanje njihovog privatnog i porodičnog života, da imaju obavezu da se međusobno pomažu i pružaju jedan drugom svu potrebnu negu i pomoć u slučaju bolesti, da imaju jednaka materijalna i procesna prava i status u svim sudskim i upravnim postupcima kao i bračni drugovi.

Uređeno je i pravo na međusobno izdržavanje, a imovina može da bude zajednička i posebna. Takođe, partner ima pravo nasleđivanja pod istim uslovima kao bračni drug, na osnovu primene zakona kojim se uređuje nasleđivanje, kao i drugih posebnih zakona kojima se uređuje nasleđivanje, poput nasleđivanja penzije.

Što se tiče još nekih prava, Model zakona o građanskim partnerstvima obuhvata gubitak prava na nasleđivanje, a uređuje i prava u slučaju bolesti jednog partnera.

S tim u vezi, drugi partner ima pravo da bude obavešten o njegovoj bolesti i zdravstvenom stanju, toku lečenja i drugim činjenicama koje se tiču zdravstvenog stanja, pravo da učestvuje u donošenju odluka u pogledu izbora medicinskog tretmana, pravo da ga posećuje u toku bolničkog lečenja, kao i druga prava koja pripadaju bračnim drugovima, na osnovu shodne primene zakona kojima se uređuju odnosi u ovoj oblasti.

Takođe, partneri uživaju sva prava iz penzijskog, zdravstvenog i socijalnog osiguranja kao i bračni drugovi, a registrovano partnerstvo prestaje smrću partnera, poništenjem i raskidom. Neregistrovano partnerstvo prestaje smrću partnera i faktičkim prestankom trajnije zajednice života.

Model zakona dopunjen u odnosu na model iz 2012.

Podsetimo, Labris je još 2012. godine predstavio Model zakona o registrovanim istopolnim zajednicama, koji se od Modela zakona o građanskom partnerstvu neznatno razlikuje. Naime, u Modelu zakona iz 2012. godine, Ministarstvo za rad, zapošljavanje, biračka i socijalna pitanja, kao ministarstvo koje je nadležno da porodičnu zaštitu, propisuje uslove i način vođenja registra istopolnih partnerstava, dok je u novom Meodelu zakona za to zaduženo Ministarstvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu. Takođe, pravo na izdržavanje je dopunjeno u odnosu na 2012. godinu, pošto se u novom Modelu zakona propisuje i to da izdržavanje može biti određeno u fiksnom mesečnom novčanom iznosu ili u procentu od redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja, u kom slučaju procenat ne može biti manji od 15 odsto niti veći od 50 odsto redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja, umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje. U novom Modelu zakona dodato je i to da Ministarstvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu ima 30 dana rok od stupanja na snagu zakona da uspostavi registar istopolnih partnerstava.

Ovaj projekat finansira Evropska unija u saradnji sa listom Danas. Sadržaj ovog projekta je isključivo odgovornost lista Danas i ni na koji način ne odražava stavove i mišljenja Evropske unije.